Türkiye 14 Mayıs’ta genel seçimlere gidiyor. Seçim öncesi cumhurbaşkanı adayları muhakkak olurken siyasi partiler tarafından milletvekili adayları da belirlenmiş durumda. 2018 yılında yapılan genel seçimlerde TBMM’de bulunan 577 vekil koltuğunun 100 adedinde bayan temsiliyeti bulunuyordu. Bu meclisin yüzde 17’sinin bayan vekillerden oluştuğunu gösteriyor. Meclisteki vekillerin büyük bir çoğunluğunu oluşturan AK Parti, CHP ve HDP ortasında en fazla bayan vekil sayısına sahip olan siyasi parti yüzde 39 ile HDP. HDP’nin çıkardığı 56 milletvekilinin 22’si bayan. HDP’yi ise AK Parti yüzde 19 ile takip ediyor. Bu 3 büyük parti ortasında en az bayan temsiliyetine sahip olan siyasi parti CHP. Cumhuriyet Halk Partisi’nin 134 milletvekilinin sırf 16 tanesi kadın.
Milletvekili adayı listelerinde bayanlar ne kadar yer alıyor?
Yakında yapılacak seçimlerle bir arada başlayacak olan 28. periyot için açıklanan milletvekili adaylarında en çok bayanlara yer veren siyasi parti, HDP’nin halihazırda müddet gelen kapatma davası nedeniyle adaylarını gösterdiği Emek ve Özgürlük İttifakı içerisinde bulunan Yeşil Sol Parti oldu. Partinin 600 kişilik milletvekili adayı listesinin 200’ü aşkını bayan ve bunlardan 30 tanesi birinci sıradan aday gösterildi.
Türkiye Emekçi Partisi de 398 kişilik aday listesinin 161’ini bayanlara ayırmış görünüyor; 28 tanesi de birinci sıradan aday gösterilmiş durumda. AK Parti listesinde 113 bayana yer verirken, Millet İttifakı içerisinde bulunan Demokrat, Saadet, DEVA ve Gelecek Parti’nin adaylarının yer aldığı CHP listesinde 153 bayan bulunuyor; CHP listelerinde bulunan bayanların 11’i birincisi sıradan aday gösterilmiş durumda. Genel başkanlık koltuğunda bir bayanın oturduğu GÜZEL Parti listesinde ise 145 bayan bulunuyor. Cumhur İttifakı çatısında yer alan lakin kendi listesinden seçime giren MHP’de de 78 bayan milletvekili adayı mevcut.
Araştırma: Türk halkının yüzde 62’si bayan siyasetçi artınca ülkenin gelişip daha yeterli bir toplum haline geleceğini düşünüyor
2022’de yapılan bir araştırma ise Türk toplumunun siyasette daha fazla bayan temsiliyetini istediğini açıkça ortaya koyuyor. KONDA tarafından Ben Seçerim Derneği için yapılan araştırmaya nazaran, Türk halkının yüzde 62’si bayanların yüzde 71’i, erkeklerin yüzde 54’ü bayan siyasetçi artınca Türkiye’nin gelişeceğini daha güzel bir toplum haline geleceğini düşünüyor. Araştırmanın işaret ettiği bir öteki nokta ise bayanların siyasette daha fazla yer almasının aile içi şiddet, çocuk bakımı, doğum müsaadesi, eğitim üzere bahislerin daha fazla ele alınması üzere olumlu bir sonuç doğuracağı; bu kanıya sahip olanlar yüzde 78 oranında.
Araştırmaya katılan bayanların yüzde 79’u bayan milletvekili sayısının arttığı takdirde bayanların diğer alanlarda da kıymetli roller üstlenebileceklerini düşünürken, erkeklerin yüzde 66’sı da bu kanıya sahip. Tüm bunlarla bir arada bayanların siyasette daha fazla yer almasıyla siyasette ve mecliste genel üslubun güzel tarafta değişeceğini düşünenler toplumun yüzde 73’ünü oluşturuyor. Yapılan araştırma birebir vakitte halkın yarısından fazlasının siyasi partilerde ‘eşbaşkanlık’ sistemini desteklediğini gösteriyor. Siyasi partilerde bayan kotası uygulamasının olmamasını isteyenler ise toplumun sadece yüzde 23’ünü oluşturuyor. Öte yandan, toplumun yüzde 51’i siyasi parti yöneticilerinin bayan adayları seçilemeyecek yerlerden listeye koydukları fikrine katılıyor.
Kadınlar Türkiye’de 1935’ten bu yana siyasette temsil ediliyor
Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan bayanlar pek çok ‘gelişmiş ülkeye’ kıyasla seçme ve seçilme hakkını çok daha erken elde etti. 1934 yılında yapılan anayasal düzenleme ile bayanlar 22 yaşında seçme 30 yaşında ise seçilme hakkına sahip oldu. 5 Aralık 1934’te Türk bayanı kazandığı bu hakla birlikte 1935 yılında 18 milletvekiliyle temsil edildi. TBMM’nin 5. periyot seçimlerinde birinci kere oy kullanıp seçilebilen bayanların meclise oranı yüzde 4.5’ten, mevcut durumda 17.1’e yükselmiş durumda.
Türkiye’nin birinci bayan milletvekilleri
Türkiye’nin birinci bayan milletvekilleri ise şu biçimde sıralanıyor: Afyonkarahisar vekili Mebrure Gönenç, Balıkesir vekili Sabiha Gökçül Erbay, Bursa vekili Şekibe İnsel, Diyarbakır vekili Huriye Öniz Baha, Edirne vekili Fatma Memik, Erzurum vekili Nakiye Elgün, İstanbul vekili Fakihe Öymen, Ankara vekili Hatı Çırpan, Kayseri vekili Ferruh Güpgüp, Konya vekili Bahire Bediş Morova, Malatya vekili Mihri Pektaş, Samsun vekili Meliha Ulaş, Seyhan vekili Fatma Esma Nayman, Sivas vekili Sabiha Görkey, Trabzon vekili Seniha Hızal, İzmir vekili Benal Nevzat Arıman, Antalya vekili Türkan Örs Baştuğ ve yapılan orta seçimlerde meclise girmeye hak kazanan Çankırı vekili Hatice Özgener.
20 vilayet hiç bayan milletvekili çıkarmadı
İsviçre bayanlarının 1971 yılında kazandığı hakkı 1935’te elde etmesine karşın halihazırda hala Türk bayanları ülkenin 20 vilayetinde hiç milletvekili çıkaramamış durumda. Adıyaman, Sinop, Kırklareli, Giresun, Karabük, Bayburt, Burdur, Kırıkkale, Yozgat, Rize, Ardahan, Artvin, Gümüşhane, Erzurum, Kilis, Karaman, Osmaniye, Nevşehir, Niğde ve Kırşehir’in hiç bayan milletvekili çıkarmamış durumda fakat gelecek seçimlerde Burdur 88 yıllık bu bahtını değiştirebilir.
Ancak 20 vilayette 89 yıldır hiç bayan milletvekili seçilemedi. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca hiç bayan vekil çıkarmayan 20 vilayet; Kırklareli, Karabük, Sinop, Giresun, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Artvin, Ardahan, Erzurum, Adıyaman, Kilis, Osmaniye, Karaman, Niğde, Nevşehir, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale ve Burdur oldu. Yapılacak seçimlerde bu kentten farklı siyasi partiler 9 bayan aday göstermiş durumda.
Yorumlar kapalı.