Batı’da Rusya’ya yönelik yaptırımlar nedeniyle enerji krizi ile ekonomide küçülme sürerken, G7’nin Mayıs ayında Rusya’nın güç üretimini sınırlamayı ve üçüncü ülkelerle ticarete yönelik yaptırımları ele alması kararı, OPEC+ ülkelerinin sert kararlar alması ile sonuçlandı. Dünya petrolünün yaklaşık yüzde 60’ını üreten OPEC+ ülkeleri 5 Haziran’da verdikleri ortak kararda, 2 ay içinde 2. sefer petrol üretimini azaltma konusunda mutabık kalındığını duyurdu. Böylece Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli OPEC ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi 10 ülkenin (OPEC+) güç ve petrol bakanları, mevcut üretim kesintilerinin 2024 yılı sonuna kadar uzatıldığını açıklamış oldu.
Viyana’daki OPEC+ toplantısında, ülkesinin Temmuz ayı için istekli olarak günlük 1 milyon varil ek üretim kesintisine gideceğini söyleyen Suudi Arabistan Güç Bakanı Abdulaziz bin Selman, duruma nazaran kesinti mühletinin uzatılabileceğinin de altını çizdi. Birliğin kurucu ülkesinin bu kararını, Rusya’nın günde 500 bin varillik istekli kesintiyi 2024 yılının sonuna kadar uzatacağını duyurması izledi.
2 ayda 2. kere petrol üretimini azaltma kararı alma süreci nasıl işledi?
Son üretim azaltması, Nisan ayında Avustralya ve AB’nin de içinde bulunduğu G7 ülkelerinin Rus petrolüne varil başına 60 ABD doları fiyat hududu koymasının akabinde gelmişti. Dünyanın ikinci büyük ham petrol ihracatçısı olan Moskova’dan, deniz yoluyla taşınan petrole yönelik ithalat yasağı ve varil başına 60 dolar tavan fiyat kararları 5 Aralık’ta uygulamaya girmiş, ama OPEC+ ülkeleri de 2 milyon varillik üretim kesintisine ilaveten birtakım ülkelerin mayıs prestijiyle günlük yaklaşık 1.6 milyon varil kesinti yapma kararı almıştı.
Petrol fiyatlarını dengelemeye çalışan OPEC ülkelerine ABD’den tehdit
Daha evvel 2022 yılında Suudi Arabistan ve Rusya’nın liderliğindeki OPEC+ ülkelerinin ABD Lideri Joe Biden’ın ‘isteğine rağmen’ petrol arzını azaltması, Washington’ın Suudi Arabistan başta olmak üzere bütün OPEC ülkelerini ‘yaptırımlara boğacağı’ tehdidi ile sonuçlanmıştı. Biden’ın Suudi Arabistan da dahil olmak üzere Orta Doğu ülkelerini ziyaret ederek Körfez ülkelerinden petrol üretimini ve arzını artırmalarını talep etmesinin işe yaramaması üzerine, ABD Senatosu’ndan 20 yıldır geçmeyen NOPEC (Petrol Üreten ve İhraç Eden ‘Kartellere’ Hayır) yasasının tasarısı onaylanmıştı. Bu nedenle de OPEC ve OPEC+ ülkelerinin yeni kararına rağmen ABD idaresinin hangi adımları atabileceği de uzmanların tartışma konusu oldu.
Batılı ülkelerin ‘siyah altın’ konusunda yaptırım ismi altında fiyat belirlemeye kalkışmasına rağmen bu teşebbüslerden hoşlanmadığını açıkça belirli eden OPEC+ kümesinin bir sonraki olağan toplantısının 26 Kasım‘da yapılması beklenirken; mevcut kararların da halihazırda güç krizinde olan Batılı ülkeleri nasıl etkileyeceğini güç uzmanı Volkan Aslanoğlu Sputnik’e anlattı:
‘Suudi Arabistan fiyat yapan durumunu Rusya ile paylaşıyor’
“OPEC kurulduğu birinci tarihten beri, birtakım savaş, ekonomik sebepler ya da yaptırım kaynaklı arz ve talepte meydana gelen dengesizlikleri daha olağana getirmek için küresel olarak dünya iktisadının en az etkilenmesini sağlamak için vakit zaman kesintiler ya da artışlar meydana getiriyor. Evvelce OPEC yalnızca ihracatı ve iktisadı petrol ticaretine bağlımlı olan olan üye ülkeler iken daha sonra yapısını değiştirip OPEC+’ya dönüştü. Bunu şöyle de okuyabiliriz; evvelce Suudi Arabistan fiyat yapıcıyken, şu anda Suudi Arabistan bu durumu Rusya ile paylaşıyor. Şu anki istekli kesintilerin temeldeki sebeplerinden birisi, küresel olarak petrol fiyatlarında meydana gelen negatif görünümü biraz daha dengeleyebilmek ve petrol fiyatlarının düşmesini engellemek.”
‘ABD seçimlerinin yazgısını etkileyecek olan şeylerden biri de petrol fiyatları’
ABD ile OPEC ülkeleri ortasında yaşanan gerginliğe de değinen Aslanoğlu, “Bir müddettir zati finansal çevreler fosil yakıtları finanse etmez ve bunlara kredi imkanı tanımaz iken, yenilenebilir güç konusunda acayip bir teşvik kelam konusu. Münasebetiyle OPEC ile Memleketler arası Güç Ajansı ortasında bir gerginlik mevcut. Tüm bunlara ek olarak da bir sonraki ABD seçimlerinin yazgısını etkileyecek olan şeylerden biri de aslında petrol fiyatları olacak. Seçmenin akaryakıtı ve mazotu ne kadara aldığı ABD seçimleri açısından epey kıymetli. Şu an esasen OPEC, OPEC+, Memleketler arası Güç Ajansı ve ABD ortasında bir gerginlik kelam konusu” halinde konuştu.
‘OPEC çok uzun müddettir örgütlü hareket etmeyi becerebilen bir kurum, kartel değil’
ABD’nin OPEC’i NOPEC (Petrol Üreten ve İhraç Eden ‘Kartellere’ Hayır) formunda tanımlamasına da değinen Aslanoğlu, “OPEC çok uzun müddettir örgütlü hareket etmeyi becerebilen bir kurum lakin kartel değil. Yani burada bir dengeleyici öge olarak konum almaya çalışıyor. OPEC’in aslında yapmaya çalıştığı şey, fiyatlardaki dalgalanmayı engellemek. Hasebiyle petrol fiyatlarını ve petrolden üretilen eserlerin, petrol türevlerinin fiyatları da artmaya başlıyor. Mesela petrol fiyatının arttığı senaryoda nakliyatın da maliyeti artıyor, Böylelikle besin fiyatları da artmış oluyor. OPEC de bu üzere durumları engelleyip piyasanın daha istikrarlı ve stabil olmasını sağlamaya yönelik olarak hareket ediyor” dedi.
Yorumlar kapalı.