Ankara’nın askıya aldığı Türkiye-İsveç-Finlandiya üçlü görüşmeleri bugün Brüksel’de, NATO karargâhında tekrar başlıyor. Tarafların açıklamaları NATO’da yapılacak görüşmelerden farklı beklentileri olduğunu gösteriyor.
Ankara, bilhassa İsveç’in üçlü mutabakatta yer alan ögeleri yerine getirmediğinin NATO yetkililerince de görülmesi; Stockholm ve NATO Genel Sekreteri ise her iki müracaat sahibinin de gereğince adım attığının kayda geçmesi açısından Brüksel toplantısının kıymetli olacağını savunuyor.
Ankara, Stockholm ve Helsinki idareleri, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya iştirakini içeren üçlü mutabakat muhtırası kapsamında bugün üçüncü sefer bir ortaya gelecek.
Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar ile Cumhurbaşkanlığı Dış Siyaset Başdanışmanı ve Sözcüsü İbrahim Kalın’ın temsil edeceği toplantı, İsveç ve Finlandiyalı müzakerecilerin yanı sıra NATO yetkililerinin de iştirakiyle gerçekleşecek.
Türkiye, Ocak ayında Danimarkalı çok sağ bir siyasetçinin, Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği binası önünde Kuran yakması ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın amaç alındığı protesto şovları nedeniyle üçlü müzakereleri süresiz askıya almıştı.
Müzakerelerin tekrar başlayacağı açıklaması, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın 20 Şubat’taki Ankara ziyareti sırasında yapılmıştı.
Ankara’daki diplomatik kaynaklara nazaran, birinci iki toplantıda olduğu üzere Brüksel’deki toplantıda da, imzalanan mutabakatta yer alan taahhütlerin İsveç ve Finlandiya tarafından yerine getirilip getirilmediği husus unsur görüşülecek.
Mutabakat zaptı, İsveç ve Finlandiya’nın terörle gayret konusunda Türkiye ile işbirliğini artırmalarını, başta PKK olmak üzere terörle ilişkilendirilen Türkiye kökenli örgütlerin her türlü faaliyetlerini engellemelerini ve Türkiye’nin “terör suçlusu” olarak isim isim verdiği bireylerin iade edilmesini gerektiriyor.
Ayrıca Türkiye’ye uygulanan silah ambargosunun da kaldırılması öngörülüyor.
Türkiye, Finlandiya’nın bu hususlarda adım attığını lakin İsveç’in ittifaka iştirak noktasına gelmediğini kaydediyor ve 14 Mayıs cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinden sonraki periyoda işaret ediyor.
İsveç ve Finlandiya da üyelik gayesi olarak Litvanya’da Temmuz ayında gerçekleşecek NATO başkanlar doruğunu öngördükleri iletisini kamuoyuna iletiyor fakat sürecin en kısa müddette tamamlanması beklentilerinden vazgeçmediklerini de vurguluyor.
Brüksel toplantısından beklentiler neler?
Hem Türkiye hem de İsveç ve Finlandiya, üçüncü görüşmenin Brüksel’de NATO karargâhında olmasından farklı nedenlerle şad.
Ankara açısından bu toplantının karargahta yapılması sayesinde bilhassa Stockholm’ün mutabakat muhtırasındaki taahhütlerine uymadığı NATO yetkililerince de açıklıkla görülecek.
Özellikle NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in sarsıntı sonrası dayanışma maksadıyla gittiği Ankara’da yaptığı temaslar sırasında, her iki ülkenin ittifaka katılmak için gereğince adım attığı görüşünü lisana getirmesi, bunu her fırsatta gündeme getirmesi Ankara’nın söylemi açısından sorun yaratıyor.
Diplomatik kaynaklar, NATO’dan gelen bu tıp açıklamaları duyduklarını belirtirken, “Bunlar temel itibariyle yerine getirilmedi, birtakım kanunlardaki değişiklik ve açıklamaların somut adıma dönüşmesi lazım. Mesela terörizmin finansmanı, insan devşirme, propaganda vesaire, terör faaliyetleri dahil, bunların önlenmesine yönelik somut adımlar” bilgisini verdi.
Ankara’nın bu toplantıda, ittifakın açık kapı siyasetine bağlı olduğunu, İsveç’in atacağını taahhüt ettiği adımları uygulamada somut olarak görmeyi beklemekte olduğunu yinelemesi bekleniyor.
Stoltenberg: NATO’ya iştirak en büyük öncelik
Brüksel toplantısından evvel İsveç’i ziyaret eden ve Başbakan Ulf Kristersson ile görüşen NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, ittifakın İsveç ve Finlandiya ile genişlemesinin en büyük öncelikleri olduğunu vurguladı ve bu bahiste ilerleme sağlandığını kaydederken, “İsveç’in, PKK dahil, terörizmle uğraşını yeni bir terörle uğraş yasası çıkararak ve Ankara ile teröre karşı işbirliğini artırarak pekiştirmesinden memnuniyet duyuyorum” tabirlerini kullandı.
Stoltenberg “İsveç üçlü mutabakattaki taahhütlerini yerine getirdi. Üyeliğinin onaylanmasının vakti geldi” diye konuştu.
Genel Sekreter, 2022 sonundan itibaren bu davetini lisana getirirken, Türkiye’de yaklaşan seçimlerin yaratacağı siyasi ortam nedeniyle üyelik sürecinin daha da gecikeceği telaşını taşıyordu.
İsveç yeni terör yasasını anlatacak
İsveç, 2022’de terörle çabada güvenlik güçlerinin alanını daha da açmak için anayasada değişikliğe gitmişti. 1 Ocak 2023’de yürürlüğe giren anayasa değişikliklerinin akabinde terörle çabayı ilgilendiren birçok maddede da ahenk çalışması yapılmıştı.
Bu çalışmalar sonunda ortaya çıkan yasal düzenlemelerin, Türkiye-İsveç-Finlandiya görüşmeleriyle tıpkı gün İsveç Parlamentosu’nda onaylanması bekleniyor.
İsveç Başbakanı Kristersson, Brüksel’deki toplantıda Türkiye ve NATO yetkililerine bu yasal değişiklikle ilgili çok şey anlatılacağını kaydederken, “Uygulamak konusunda uzlaştığımız şeyleri hakikaten hayata geçirdik. Ve artık yeni terörle uğraş maddesiyle büyük ve değerli bir adımı daha atıyoruz” diye konuştu.
Yeni yasal düzenlemenin terör faaliyetlerine katılan bireylere karşı önemli sonuçlar doğuracağını söyleyen İsveç Başbakanı kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kimileri bunun çok derin bir yasal değişiklik olduğunu söylüyor. Katılıyorum, zira bizim önemli konularımız, önemli meselelerimiz var.
“İsveç’te bu tıp terör faaliyetlerini, faaliyetlere iştiraki ya da finanse edilmesini ciddiye almadık zira bunlar İsveç’ten fazla öteki ülkeleri amaç alıyordu. Artık nitekim ciddiye alıyoruz ve bu yasa yürürlüğe girdiğinde fark görülecek.”
Finlandiya’ya farklı onay verilir mi?
Türkiye, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ve Helsinki idaresine, Finlandiya’nın istemesi halinde, müracaatının İsveç’ten ayrılarak gerekli Meclis onayının bir an evvel verilebileceğini bildirmişti.
Son devirde müracaatının tek başına kıymetlendirilmesi konusunda daha ölçülü bildiriler veren Finlandiya’da parlamento seçimlerinin de yaklaşıyor olması, Ankara’ya bu tarafta olumlu karşılık verebileceği değerlendirmesine neden oluyor.
Ancak şimdi Finlandiya’dan bu bahiste Türk hükümetine bir ileti verilmediği kaydediliyor.
Türk diplomatik kaynakları, İsveç ve Finlandiya evraklarının ayrılması konusunun Brüksel toplantısının gündeminde olmadığını vurguluyor.
Yorumlar kapalı.