Türkiye’de her geçen yıl avlanan su eserleri ölçüsü azalıyor. Dönemin kapanmasına günler kalmasına karşın bu yıl da balıkçılar şimdi beklediklerini bulamadı. Çok avlanma ve deniz kirliliği, bu olumsuz gidişin temel sebepleri ortasında. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk, “Bir devir çok bir avcılık yapıldı. Problem 1500 ton avcılıktan 300 ton avcılığa düştü. Çeşitler azalıyor. Avcılık bu durumun en büyük sebeplerinden birisi. İkincisi de elbet kirlenme. En son kalkan balığı Marmara Denizi’ndeydi artık yok, uskumru, kolyoz, orkinos, lisan balığı, kırlangıç yok” dedi.
Balıkçılar için 1 Eylül’e kadar sürecek yasak 15 Nisan’da başlıyor. Uzmanlara nazaran, çok avlanma ve deniz kirliliği nedeniyle balık cinsleri azaldı. Bu durum tezgahlardaki balık çeşitliliğini ve fiyatları da etkiledi. Döneminin bitişine günler kalırken balıkçılar bu yıl beklediklerini bulamadı. Kumkapı Balıkçılar Çarşısı’nda hamsinin kilosu geçen sene 30 lirayken bu yıl 150 liraya kadar çıktı. Çinekop geçen yıl 50 lirayken, 200 liradan başlayıp 300 liraya kadar yükseldi. Palamutun tanesi geçen sene 30 lirayken bu sene 60 liraya çıktı. Karides için de durum farksız. Geçen yıl kilosu 50 lira olan karides bu yıl 100 liraya kadar yükseldi. Fiyatların yükselmesinin çok avcılık ve kirlenmeye bağlı olduğu belirtilirken, İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk dikkat çeken ihtarlar yaptı. Öztürk, birçok balık tipinin yok olduğunu tabir ederek, ekosistem tabanında bulunan karidesin de azaldığını belirtti. Karidesin azalması ise öteki cinslerin de azalmasına işaret ediyor. Balıkçı esnafı da tezgaha gelen balık ölçüsünün az olduğunu, fiyatların yüksek olduğunu belirtti.
514 bin tondan 328 bin tona düşt
TÜİK bilgilerine nazaran balık avcılığında son 10 yılın en verimli devri olan 2011’de elde edilen balık ölçüsü 514 bin 755 ton iken, 2021 yılında 328 bin 165 tona kadar düştü.
“Türler azalıyor, 1500 ton avcılıktan 300 tona düştü”
Prof. Dr. Bayram Öztürk, balık cinslerindeki düşüşün sebeplerini anlatarak “Türler azalıyorlar. Avcılık bu durumun en büyük sebeplerinden birisi. İkincisi de elbet kirlenme. Kirlenmeyi yok sayamayız. Kirlenme değerli zira ekosistemin korunması açısından, kirlenmemin önlenmesi açısından arıtmanın yapılması lazım. Onun için de yatırım yapılması lazım. Marmara Denizi için önemli bir planlamanın yapılması lazım. En son kalkan balığı Marmara Denizi’ndeydi artık yok, uskumru, kolyoz, orkinos, lisan balığı, kırlangıç yok. Bu yoklar listesini daha sayabilirim. Bir devir çok bir avcılık yapıldı. Sorun 1500 ton avcılıktan 300 ton avcılığa düştü. Üretimde de azalma var, hasebiyle karides Marmara Denizi’nde çok fazla avlandı fakat bu yalnızca karides sorunu değil başka balıklar için de geçerli” dedi.
“Karides azalmayı ve değişimi belirler”
Prof. Dr. Bayram Öztürk, çok avcılığa dikkat ederek sürdürülebilir balıkçılığın yapılması gerektiğini belirterek, “Marmara Denizi’ndeki biyoçeşitlilik için karides çok kıymetli zira tabanda yaşayan bir canlı tipidir. Yüklü iç ve dış pazarlar da ihraç edilir. Münasebetiyle karides avcılığının sürdürülebilir olması lazım. Karidesten ayrılmayan tabanda yaşayan deniz yıldızından tutun, deniz kestanesine kadar küçük balıklar üzere birçok tıp yakalanıyor. Ağ gözünün açıklıklarının düzenlenmesi lazım. Izgara sisteminin yapılması lazım. Onun için bu karides problemi önemli bir sorun. Karides, biyoçeşitliliğin korunması ve Marmara Denizi’nde avcılığın devam etmesi açısından değerli zira klâsik bir avcılıktır. Şayet karidesin sürdürülebilirliğini devam ettirebilirsek küçük balıkçıların avcılığını da devam ettirmeyi sağlayabiliriz. Karides ekosistemin tabanında oldukları için karides azaldığı vakit öteki çeşitler de azalır. Bu durum Marmara Denizi’ndeki hem azalmayı hem değişimi belirler. Karides diye geçmeyelim korunması için yeni önlemler alalım. Avcılığın kota sistemi ile yapılması gerek. En azından tekne sayısını azaltalım. Tekne sayısını azaltırken de bölgesel balıkçılığa geçmek lazım” diye konuştu.
“Böyle giderse balıkları yalnızca fotoğraflarda göreceğiz”
35 yıldır balıkçı esnafı olan Erkan Sarıyaprak, “Bundan 15 sene evvel çok fazla balık çeşidi vardı. Balıklar azalıyor, beşerler kurallara uymuyor. Artık baktığın vakit 10 liralık balık 50 lira sonra 150 lira olacak. Bu türlü giderse balıkları yalnızca fotoğraflarda göreceğiz. İleride çocuklarımıza ne vereceğiz? Mesela bu sene istavrit ve hamsi ölçüsü fazla değildi. Karides evvelden 100 kilo çıkıyorsa artık 10 kilo çıkıyor zira azaldı. 2 sene evvel fiyatı 25 liraydı artık 100 lira oldu” dedi.
“Sezonu buruk kapattık”
Balıkçı Halil İbrahim Kaya ise “Bu sene balık dönemi istediğimiz üzere gitmedi. Yalnızca palamuttan yana biraz bahtımız vardı, çinekop bekledik lakin beklenenin altında kaldı. Hamsi tam yüzümüzü güldürecekti yasak geldi. O yüzden bu sene dönemi buruk kapattık. Hamsinin fiyatı 30 lira ile açıldı, yasak gelince 100 liraya kadar çıktı sonra 150 oldu artık gelmiyor. Çinekop 250 lira ile 300 lira fiyatında. Palamut şu an yok” halinde konuştu.
Yorumlar kapalı.