Depremlerin Türkiye iktisadında milyarlarca dolar yine inşa maliyeti yaratması ve 2023 yılı büyümesinde gerilemeye neden olması öngörülüyor.
Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda can kaybı sayısı 45 bini geçerken, yaralı sayısı 100 bini, yıkılan ve ağır hasarlı bina sayısı 160 bini aştı.
İstanbul Hür Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası (İSMMMO), Türkiye’yi sarsan zelzelelerle ilgili rapor yayınladı. İSMMMO’nun uzman akademisyenlerden oluşturduğu şura tarafından hazırlanan İSMMMONOMİ bültenindeki tahlile nazaran 6 Şubat’ta meydana gelen iki büyük zelzelenin maliyeti 55-60 milyar doları aşabilir.
Raporda “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın son hesaplamalarına nazaran 164 bin binada 520 bin bağımsız kısım yıkılmış ya da ağır hasarlı görünüyor. Direkt maliyetlere bakıldığında; metrekare fiyatı 10 bin TL alınırsa, konutların maliyeti, altyapı da eklendiğinde 40 milyar doların üzerine çıkıyor. Bu fiyata iş yeri, araç, eşya, enkaz kaldırma eklendiğinde maliyet 45 milyar doları geçiyor. Genelde direkt maliyetlerin yüzde 30’una yakını dolaylı tesirler yani işgücü ve işgünü kaybı, katma paha kaybı, ulusal gelir kaybı olarak ortaya çıkıyor. Bunu da eklediğimizde toplam maliyet 55 – 60 milyar doları buluyor. Çok daha fazla binanın hasarlı olma riskini dikkate alırsak, maliyet daha üstlere gidebilir” denildi.
Stagflasyon uyarısı
Raporda, ekonomistler sarsıntıların genel olarak arz istikametli bir şok yarattığı ve birinci tesirin ‘stagflasyon’ olarak isimlendirilen daralma ve enflasyon olduğuna dikkat çekti.
Raporda, “Bölgenin iktisattaki yüküne bakıldığında, Marmara sarsıntısına nazaran daralma tesirinin daha az olmasını bekleyebiliriz. 1999 sarsıntısına esasen yüzde 3’ler civarında bir negatif büyüme ile girmiştik. Bu defa büyüme olan bir devirde sarsıntı yaşandı. Daralma tesiri birinci çeyrekte 3-4 puanda kalabilir. Lakin büyüme taraflı siyasetlerle tekrar yüzde 0-2 ortası bir büyüme sağlanabilir. Yılın ikinci yarısında ise inşaat ve altyapı faaliyetleri büyümeyi olumlu etkilemeye başlar” tahlili yapıldı.
“Kur değişmese bile enflasyon artabilir”
Enflasyonda sarsıntı tesirinin değerlendirildiği bültende, “Nisan ayı sonuna kadar enflasyonun baz tesiri ile düşmesini bekliyorduk. Tesirin daha erken azalma ihtimali bulunuyor. Döviz kurlarının seyri enflasyon üzerinde en kıymetli belirleyen olmaya devam edecek. Kurların bir mühlet daha yatay gideceğini varsaysak bile hem maliyet hem talep ögeleri ile baz tesiri dışında enflasyon dinamikleri tekrar üst dönebilir” öngörülerine yer verildi. İSMMMONOMİ raporunda, sarsıntının büyüklüğü dikkate alındığında Bütçe Açığı / GSYİH oranına yüzde 1.5 – 2 düzeylerinde yük geleceği iddiası de yapıldı.
Demirel: Aşacak güçteyiz
İSMMMO Lideri Erol Demirel, “Doğru planlama ve tertip ile hem yaralarımızı saracak hem de ileriye yönelik tedbirleri alabilecek güçteyiz. Büyük bir maliyetle karşı karşıya kalsak da bu çeşit inşaat girdilerinin çabucak hemen tamamı yerli üretim olduğu için tedarik suratı bir avantaj olarak görülebilir. Bu olumlu tarafa karşılık, ortaya çıkan yıkımın telafisi gayesiyle bölgede hummalı bir inşaat faaliyetine girişileceği için başka bölgelerdeki inşaat maliyetlerinin artması ve gecikmesi nedeniyle dezavantajlar yaşanabilir” dedi.
Yorumlar kapalı.