İran’dan Arap-Japon Siyasi Diyaloğu Bakanlar toplantısının ortak açıklamasına 'adalar' tepkisi

Merkezi Mısır’ın başşehri Kahire’de bulunan Arap Birliği’nde düzenlenen Arap- Japon Siyasi Diyaloğu Bakanlar Toplantısı 3. Devir çalışmalarının sona ermesinin akabinde ortak açıklama yapıldı.

🔽Nasser Kanaani, the spokesman for the Iranian Foreign Ministry has reacted to the statement of the Arab-Japanese political dialogue meeting held in Cairo which included a reference to the three Iranian islands. pic.twitter.com/qxTwH9J4yz

— Iran Foreign Ministry 🇮🇷 (@IRIMFA_EN) September 7, 2023

Filistin’deki sivillerden Ukrayna krizine, Sudan’dan Libya’ya ve bölgedeki su problemlerine kadar birçok bahiste barışçıl tahliller bulunması için davetin yapıldığı açıklamada, İran-BAE sınırında ‘Körfez’deki adalar anlaşmazlığı’na değinildi:

“Bakanlar, memleketler arası hukukun prensipleri ve Birleşmiş Milletler Kuralı’na uygun olarak, uyarınca, BAE’nin üç ada (Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Abu Musa) sıkıntısına ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir tahlile ulaşmak için yaptığı teşebbüs ve gayretler da dahil olmak üzere tüm barışçıl uğraşlara takviyesini teyit etti.”

Bunun üzerine İran’dan açıklamaya reaksiyon geldi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani açıklamaya reaksiyon göstererek, adaların İran toprağının ayrılmaz bir kesimi olduğunu vurguladı.

Sözcü Kenani açıklamasında şu sözleri kullandı:

“Abu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb İran topraklarının ayrılmaz ve ebedi bir bir modülüdür. Bahsedilen toplantının son açıklamasında isimlerinin geçmesinin rastgele bir siyasi ve türel kıymeti yoktur.”

Kanani, adalarının isminin açıklamada geçmesinin kesin bir formda reddettiklerini belirterek, bunun, iç işlere müdahale etmeme ve devletlerin toprak bütünlüğüne hürmet prensipleri başta olmak üzere memleketler arası hukuk unsurlarına alışılmamış olduğunu söyledi.

İran ile BAE ortasındaki adalar anlaşmazlığı

Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik pozisyonda yer alan Ebu Musa ile Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet tezinde bulunuyor.

Adalar 1971’e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971’de İngiltere’nin adaların denetimini BAE’ye devrederek çekilmesinin çabucak akabinde İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran’ı “işgalci” olarak niteliyor.

Adalar üzerindeki haklarının tarihî olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, adaların süreksiz olarak 1903’te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971’de iade edildiğini ve hasebiyle “o tarihte şimdi kurulmamış olan BAE’nin hakimiyet argümanında bulunamayacağını” savunuyor.

BAE ise adalardaki hak savı doğrultusunda Arap ülkeleri ve milletlerarası kuruluşlar nezdinde teşebbüslerde bulunuyor.