İran, 10 yıl sonra Afrika’ya adım attı: ‘Kral gibi’ karşılanan Reisi, bavulunu anlaşmalarla doldurdu

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Kenya, Uganda, Zimbabve’yi kapsayan Afrika turunu, devlet liderleri, ekonomi-iş dünyasının önde gelen isimleri ve akademisyenlerle görüşüp en az 21 işbirliği muahedesi imzalayarak tamamladı.

‘İlişkilerde yeni bir başlangıç’

İran, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın 2013’te Benin, Nijer ve Gana’yı kapsayan ziyaretinden 10 yıl sonra Reisi ile Afrika’ya yine adım atarken, Tahran ‘fırsatlar ve zenginlikler kıtasıyla alakalarda yeni bir başlangıç’ açıklamasını yaptı.

Tahran’ın ‘kıtadaki ülkelerle ekonomik bağlarını çeşitlendirmeye çalıştığını’ belirten İran Dışişleri Bakanlığı, “Afrika ülkeleriyle daha yakın etkileşimi teşvik etmeyi, İran’ın ihracat noktalarını çeşitlendirmeyi ve siyasi ve ticari işbirliği için daha fazla yer yaratmayı amaçlıyor” dedi.

‘Doğal kaynaklar ve ekonomik fırsatlar’

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahyan, “Afrika’nın çeşitli kesimlerdeki maden kaynakları ve ekonomik fırsatları ile İslam Cumhuriyeti’nin kaynakları ve fırsatları, her iki taraf için de çıkarlarını geliştirmek ve mevcut kapasitelerden kar elde etmek için kıymetli bir taban sağlıyor” dedi. Reisi’nin yakın gelecekte Güney Afrika’yı da ziyaret etmesinin beklendiğini kelamlarına ekledi.

Kenya ile karadan denize, şehircilikten irtibat teknolojisine

Çarşamba günü Nairobi’de Reisi’yi kırmızı halıyla karşılayan Kenya Devlet Lideri William Ruto, İran’ın Kenya’nın imalat, sıhhat ve mavi iktisat (denizle ilgili ekonomik faaliyetler) alanlarındaki araştırma ve teknoloji uğraşlarını desteklemeyi kabul ettiğini duyurdu.

İki ülke tarım, hayvancılık, kültür ve miras, bilgi ve bağlantı, balıkçılık, konut ve kentsel gelişim alanlarında mutabakat zaptları imzaladı.

İran araba fabrikası kuracak

“Kenya, İran ile ticaret hacmini artırmak istiyor” diyen Ruto, Nairobi’nin tarım eserlerini ve çayını Tahran’a ihraç edeceğini ve İran’ın Orta Asya ülkelerine kıymetli bir giriş noktası vazifesi göreceğini söyledi. İran’ın kıyı kenti Mombasa’da bir araba fabrikası kuracağını da duyurdu.

Reisi de “Kenya ile ekonomik ilgilerimizi 10 kat artırmayı hedefliyoruz” dedi.

Ardından Uganda’da Devlet Lideri Yoweri Museveni tarafından kırmızı halılar serilerek ağırlanan İran Cumhurbaşkanı, vize muafiyeti, ziraî işbirliği, hükümetler ortası kalıcı bir kurul kurulması ve ortak bir siyasi bildiriye imza attı.

Mugabe Havaalanı’nda İran coşkusu

Reisi, son durağı Zimbabve’nin başşehri Harare’deki Robert Gabriel Mugabe Memleketler arası Havalimanı’nda Devlet Lideri Emmerson Mnangagwa (Mnangoga) ve İran bayrakları sallayıp Batı aykırısı sloganlar atan yüzlerce kişi tarafından karşılandı.

Mnangagwa, Zimbabve’nin Britanya sömürgeciliğinden bağımsızlık gayretine atıfla Reisi’ye “Savaşa gittiğimizde İran bizim dostumuzdu… Dayanışma göstermeye geldiğiniz için mutluyum” diye hitap etti.

‘Ekonomik münasebetlerimiz dostluğumuz kadar gelişmeli’

‘Zimbabve ile ticari ve ekonomik bağlantıların dostluk ölçüsündeki kadar gelişmemesinin kabul edilebilir bir şey olmadığını’ belirten Reisi de iki ülke ortasında pek çok işbirliği kapasitesine dikkat çekerek “İran, tecrübelerini Zimbabve ile paylaşmaya hazır” bildirisini verdi.

Petrol-gaz arıtma, petrokimyada işbirliği

Ziyaret vesilesiyle petrol-gaz arıtma, petrokimya, iş ve istihdam, sıhhat ve güvenlik, yüksek tahsil, araştırma, bilim ve teknoloji dahil pek çok alanda işbirliği için 12 mutabakat zaptı imzalandı.

‘Ulusumuzun yeteneğine güvenerek yaptırımların üstesinden geliyoruz’

Reisi, ortak basın toplantısında şöyle konuştu:

Azınlıktaki beyaz çiftçilerin geniş topraklarını topraksız yerlilere tekrar dağıtmak üzere geri alma kararı nedeniyle Zimbabve de son 20 yıldır ABD yaptırımlarının hedefinde.

ABD yaptırımlarının birleştirdikleri

İran’ın gelişmekte olan ülkelere diplomatik erişimini genişletme gayretinin bir kesimi olarak mayısta Endonezya’yı, haziranda Latin Amerika’da Venezüella, Nikaragua ve Küba’yı ziyaret eden Reisi, seyahatlerinde onlarca mutabakat imzaladı. Bu vesileyle Washington’ın aksiyonlarını, bilhassa İran ile Latin Amerikalı müttefiklerine uyguladığı ağır ekonomik yaptırımları eleştirdi.

2018’de dönemin Lideri Donald Trump’ın BM onaylı çok taraflı nükleer mutabakattan çıkığ Tahran’a yine ekonomik kısıtlamalar getirmesinden beri ABD yaptırımlarına tabi İran, öteki yandan bu ayın başlarında Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) tam üyelik kazanarak 2001 yılında kurulan güvenlik bloğunun dokuzuncu üyesi oldu.