İngiltere ile Avrupa Birliği (AB) ortasında Kuzey İrlanda konusundaki yeni Brexit muahedesi Cuma günü resmen imzalandı.
Windsor Çerçevesi diye isimlendirilen yeni muahede, Kuzey İrlanda ile modülü olduğu Birleşik Krallık’ın öteki bölgeleri ortasında ticaretin daha kolay yürütülmesini hedefliyor.
Bugün resmiyet kazanan yeni düzenleme, hudutta iki kanal yaratarak her iki sorunu da aşacak bir tıp orta tahlil getiriyor:
İngiltere, İskoçya ve Galler’den, son adresi İrlanda Cumhuriyeti olmak üzere yollanan mallar, Kuzey İrlanda’ya girerken, AB hududu üzere denetimden geçirilecek.
Ülkenin başka bölgelerinden Kuzey İrlanda’ya orada tüketilmek üzere yollanan eserler ise sadece ülke içi nakliyecilik kurallarına tabi olacağı için serbestçe geçecek.
İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly yapılan mutabakat ile hem AB’nin pazar bütünlüğünün, hem İngiltere’nin iç pazarının ancak en değerlisi Kuzey İrlanda Barış Mutabakatı’nın korunduğunu söyledi.
AB Baş Müzakerecisi Maros Sefcovic de her iki tarafın da birbirini dinlediğini ve her iki tarafın da çıkarlarını koruyan bir muahedeye varıldığını kaydetti.
Aynı vakitte Kuzey İrlanda’nın özerk idaresine de AB ile ticaretin kurallarına dair daha fazla kelam hakkı veren yeni düzenleme, Kuzey İrlanda’daki siyasi partilerin birçok tarafından memnuniyetle karşılandı.
Fakat İngiltere ile birlikten yana en büyük parti olup barış muahedesi yeterince bölge idaresinde cumhuriyetçi Sinn Fein partisi ile iktidarı paylaşması beklenen Demokratik Birlik Partisi yeni düzenlemeye muhalefetini sürdürüyor ve özerk idaresi çalıştırmamakta ısrarlı.
2020 yılı sonunda Brexit muahedesi imzalandığından bu yana bu mevzu bir açmaz olarak duruyordu ve Kuzey İrlanda Özerk Parlamentosu ve idaresi de askıya alınmış üzere.
Yeni düzenlemeye bölgenin ikinci en büyük partisi Demokratik Birlik Partisi’nin nasıl ikna edileceği şimdi aşikâr değil.
Anlaşmaya varmak neden uzun sürdü, sorun nasıl çözüldü?
Burada sorun Kuzey İrlanda ile güneyindeki AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasındaki sonun, yıllar evvel imzalanan barış mutabakatıyla, insanların, hizmetlerin ve malların geçişine açık olmasından kaynaklanıyordu.
Brexit sonrasında bu hudut kapatılsa da, Kuzey İrlanda’da İngiltere’den yana birlikçiler ile ayrılıktan yana cumhuriyetçiler ortasında bir özerk idare istikrarı oluşturan barış muahedesinin kıymetli bir hususu ihlal edilmiş olacaktı.
Diğer yandan burada hudut kapatılmazsa İngiltere ile Kuzey İrlanda ortasında hudut oluşturulması seçeneği de, bunu bir cins ismi konmamış “ayrılma” olarak yorumlayan birlikçiler tarafından reddediliyordu.
Kuzey İrlanda’da birlik yanlıları nasıl ikna edilecek?
Aslında bugün resmen imzalanmasına karşın mutabakat geçen ay İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen ortasında yapılan görüşmelerde şekillenmişti.
İngiltere hükümeti muahedenin Avam Kamarası’nda kendi milletvekillerinden oldukça küçük bir itirazla geçmiş olmasından şad.
Fakat burada asıl soru işareti, Windsor Çerçevesi ismi verilen yeni düzenlemeyi kabul etmeyen ve ortak özerk idareye dönmeyi reddeden Demokratik Birlik Partisi’nin nasıl ikna edileceği konusunda.
Birlikçilerin telaşlarını giderme konusunda İngiltere hükümetinin AB’den almayı başardığı temel taviz, Kuzey İrlanda bölgesel idaresine, AB kurallarının bölgede nasıl uygulanacağı konusunda daha fazla yetki verilmesi oldu.
Ama birlikçiler hükümete dönmeyi reddettiği için Kuzey İrlanda’nın şu an fonksiyonel bir özerk hükümeti yok.
Demokratik Birlikçilerin bundan sonraki adımları ve ikna olmak için ne çeşit teminatlar isteyecekleri şimdi bilinmiyor.
İngiltere hükümeti ise şu ana kadar izlediği tavırla, Demokratik Birlikçileri ikna etmekte tez etmiyor görünümü veriyor ve bu hususta tahlili vakte yaymaya yönelecek üzere görünüyor.
İngiltere’nin Kuzey İrlanda Bakanı Chris Heaton-Harris muahedenin katılaştığını yine pazarlık yapılmayacağını vurguladı.
Yorumlar kapalı.