Aralık 1829’da, İngitere idaresindeki Hindistan’ın birinci valisi Lord William Bentinck, dul bayanların eşlerinin cenaze ateşinde yakıldıkları Hindu geleneğini (sati) yasakladı.
Lord William Bentinck, 49 kıdemli ordu subayı ve 5 yargıcın görüşlerini aldıktan sonra “İngiliz idaresinin üzerindeki bu kara lekeyi temizleme” kararı aldı.
Bunun için yeni bir yasal düzenleme getirdi.
Düzenlemede, geleneğin, “insan tabiatına alışılmamış, yasa dışı ve kötü” olduğu belirtiliyordu.
Hindu dul bayanların yakılmasına “yardım ve yataklık etmekten” hatalı bulunanlar, “kurban istekli olsun ya da olmasın” taammüden insan öldürmekten hatalı bulunacaklardı.
Mahkemelere bu şahıslara mevt cezası verme yetkisi getirildi.
Bentinck’in düzenlemesi, sati tersi kampanyaların en sertiydi.
Yasal düzenlemenin akabinde, Raja Rammohun Roy liderliğindeki 300 seçkin Hindu, kendilerini bayan katili olarak anılmaktan sonsuza dek kurtardığı için Bentinck’e teşekkür etti.
Ortodoks Hindular ise Bentinck’e reaksiyon gösterdiler. Bilgelerden ve kutsal kitaplarından alıntı yaparak, sati’nin “dini bir yükümlülük olmadığı” argümanına itiraz ettiler.
Bentinck bu itirazları dinlemeyince itirazlar İngiliz kolonilerindeki en yüksek adalet makamı Privy Kurulu’na ulaştı.
Konsey, 1832’de sati’nin “topluma karşı aleni bir suç” olduğuna karar vererek yönetmeliği onayladı.
Hindistan’da kast sisteminin türel tarihini ele alan Caste Pride isimli kitabın muharriri Manoj Mitta, “1829’daki düzenleme, 190 yıllık sömürge idaresi boyunca gelenekçi beklentilere karşın taviz verilmeden bir toplumsal yasanın çıkarıldığı tek örnek olabilir” diyor ve ekliyor:
“Sömürgeci, sömürülenleri yıpratan bu geleneği kabahat sayarak ahlâki puan da topladı.”
Ancak Bentinck Yasası, 1837’de bir öbür İngiliz yetkili, Hindistan Ceza Kanunu’nun muharriri Thomas Macaulay tarafından iptal edildi.
Macaulay’ın anlayışına nazaran, dul bayanın kışkırtmasıyla ateşi yaktığını kanıtlayabilen bireyler hür bırakılabilirdi.
Hazırladığı taslakta, kendilerini yakan bayanların “güçlü bir dini misyon hissi, yer yer de güçlü bir onur duygusu” ile motive edildikleri belirtiliyordu.
Mitta’ya nazaran Macaulay’in sati konusundaki “sempatik duruşu” yıllar sonra İngiliz yöneticilere manalı geldi.
Mitta, Macaulay’in taslağının, sepoy olarak da bilinen yerli Hindu ve Müslüman askerlerin, silah fişeklerinin hayvansal yağlarla yağlandığı telaşıyla Doğu Hindistan Şirketi’ne başkaldırdıkları 1857’deki isyan sonrası uygulanamaya konamadığını söylüyor.
1829 ve 1862 yılları ortasında sati hatası, cinayetten intihara yardım ve yataklık etmeye kadar indirgenerek cezası hafifletildi.
Mitta, “1829’dan itibaren daha az uygulanmasına karşın, sati Hindistan’ın muhakkak bölgelerinde, bilhassa yüksek kastlar ortasında bedel görmeye devam etti” diyor.
Hindistan Ulusal Kongresi’ne katılan ve İngiliz mandasına karşı bağımsızlık kampanyasında değerli bir rol oynayan avukat-politikacı Motilal Nehru, 1913’te Uttar’da bir sati davasında üst kasttan altı kişiyi savunmak için mahkemeye çıkmıştı.
Sanıklar, ateşin “dul bayanın katıksız dindarlığıyla mucizevi bir formda tutuştuğunu” argüman ettiler.
70 yıldan uzun mühlet sonra, sati’nin öyküsünde son bir değişiklik oldu. 1987’de Rajiv Gandhi liderliğindeki hükümet, birinci kere “uygulamayı yüceltmeyi” kabahat sayan bir yasa çıkardı.
Böylelikle sati’yi destekleyen, haklı çıkaran yahut propagandasını yapan şahısların 7 yıl mahpus cezasına çarptırılmasının önü açılmıştı.
Yasa tıpkı vakitte uygulamayı cinayet olarak saydı ve buna yataklık edenler için mevt cezasını yine getirdi.
Bunun akabinde Hindistan’da sati’ye karşı öfke yayılmaya başladı.
Rajasthan’ın kuzeyindeki küçük bir köyde Roop Kanwar isimli genç bir gelinin yakıldığı olay, 1947 yılında Hindistan’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra gerçekleşen 41. sati olayı olarak kayıtlara geçti.
Rajiv Gandhi Maddesi’nin önsözü Bentinck’in düzenlemesinden ödünç alınarak hazırlandı.
Mitta, “Sömürgeden kurtulmuş bir ülkenin, farkında olmadan da olsa, eski sömürgecisini onurlandırışıydı” diyor.
Yorumlar kapalı.