*Fehmi Koru
Aylardır seçim konuşuyoruz, fakat işte gördünüz, bir kararla palas pandıras sandık başına gidiyoruz. ‘Asrın felaketi’ etiketi yapıştırılmış 11 ili ve milyonlarca insanı etkileyen bir büyük sarsıntı sonrasında hem de…
Demek ki olabiliyormuş.
Umarım, siyasi tarihimizin demokratik örnek olaylara dair kısmında, bu seçim de, yeni bir parlak sayfa halinde yerini alır.
Kararın ilan edilmesinden itibaren gözüm dünya basınında ve diğer ülkelerdeki emsal ortamları etkilemekte kullanılan yüksek teknoloji eseri düzeneklerde.
Geçenlerde, burada, İsrailli bir yüksek teknoloji firmasının, birçok Afrika’da bulunan ülkelerdeki seçimleri etkilemek üzere devreye girdiğine dair bilgiler aktarmıştım.
Türkiye, o firmanın gerektiğinde seçimleri erteletebildiği, vaktinde yapılan seçimlerin sonucunu kendilerini para mukabili görevlendiren parti lehine çevirmeyi başardığı, Nijerya, Kenya, Mozambik, Tanzanya, Çad üzere bir ülke değil.
O sebeple gönlümüzü rahat mı tutmalıyız?
Geçen gün, Amerika’nın en yüksek tirajlı gazetesi Wall Street Journal’e (WSJ) göz atarken, daha evvel ismini hiç duymadığım bir teknoloji firması olan Palantir’in değerli bir yöneticisinin Ukrayna’dan yazdığı bir makalesiyle karşılaştım.
Yazarı Shyam Sankar, makalesinde, Rusya’ya karşı yürütülen savaşta verimliliği artırmak üzere devreye giren, orduya amaçları daha aktif yok ettirecek bilgisayar programlarıyla savaşın kazanılmasını sağlamaya çalışan yazılımcıların varlığından kelam ediyor.
Ukrayna 300 bin bilgisayar mühendisini bu emelle kullanıyormuş.
Şöyle: Küçük bir teknoloji firmasının bir çalışanı ön saflarda savaşmak üzere cepheye gönderiliyormuş. Yazılım mühendisi asker, savaş sırasında varlığını hissettiren ilgi alanındaki gereksinimlerin giderilmesi ile ilgili bilgi ve görüşlerini firmasındaki arkadaşlarına rapor ediyormuş. Firma da derhal o gereksinimi karşılayacak bir prototip üretip savunma bakanlığına sunuyormuş. Bakanlık, daha evvel devlet olarak farkında olmadıkları bir hususta muvaffakiyetini ispat eden firmadan öteki prototipler bekliyormuş.
Palantir firması yetkilisi bu yolla kaydedilen muvaffakiyetlerin Ukrayna’nın savaşı kazanma talihini yükselttiğini öve öve bitiremiyor.
Ukrayna savaşıyla ilgili bir yazının bizdeki seçimle hiçbir ilgisi bulunmuyor doğal olarak. Fakat, husus diğer istikametlere de çekilebileceği için, müellifin yöneticilerinden olduğu Palantir firmasının ne işlerle meşgul olduğu merakına kapılmadan edemedim.
Firma 2004 yılında kurulmuş. Kurucusu PayPal adlı yaygın kullanılan bir hizmetin de kurucusuymuş. Bünyesinde oluşmuş küçüklü-büyüklü yan kuruluşlarda 4 bine yakın -çoğu mühendis- kişi çalışıyormuş.
Dikkatimi Palantir’in müşteri listesi çekti.
CIA, NSA, FBI, deniz kuvvetleri, hava kuvvetleri firmanın en kıymetli müşterileri ortasında.
Bunların her biri Palantir’in kendileri için özel ürettiği programları kullanıyorlar.
2014 yılında ürettikleri yazılım programlarından 1 milyar dolara yakın bir ciro elde etmiş Palantir.
Geçen yılın (2022) cirosu 3 milyar doların üzerinde. Tıpkı yılın net karı 374 milyon dolar. Şimdiki piyasa kıymetini 40 milyar dolara kadar çıkaranlar var.
Anladığım kadarıyla, ABD’nin ve Palantir’in hizmet verdiği öteki ülkelerin istihbarat servisleri, ‘düşman kuvvetler’ diye bildikleri aykırıların kendilerine yönelik siber faaliyetlerini öğrenmek ve onları geçersiz kılmak hedefiyle bu paralı alakayı sürdürmekteler.
Bu ortada, Çin’in 103 ülkenin hayati değer taşıyan 1300’e yakın bilgisayarına karşı siber casusluk faaliyeti yürüttüğünü, Dalai Lama’nın makamındaki, NATO’nun ve değişik ülkelerin büyükelçiliklerinin bilgisayarlarını maksat aldığını da öğrenmiş oldum.
Çin’in siber atak güçleri, Hindistan’ın güvenlik ve istihbarat altyapısına siber atak düzenlemiş.
Uluslararası Atom Gücü Ajansı imzaladığı nükleer mutabakata İran’ın uyup uymadığını Palantir’e yazdırdığı bilgisayar programıyla takip etmiş.
Tabii firma sırf güvenlik ve istihbarat alanlarında hizmet sunmuyor devletlere, dolandırıcılık ve yolsuzluk bahisleriyle da ilgileniyor.
Norveç devleti sonlarını denetim ve gümrük süreçleri için Palantir’in yazılımlarını kullanmakta.
Bir özel firmadan kelam ediyoruz; firma özel lakin devletlerin pekala kendi elemanlarına yaptırabileceği programları onlar için üretiyor ve kullanımlarında da yardımcı oluyor.
WSJ’daki yazıyı kaleme alan firma yetkilisi, eminim, Ukrayna’ya turistik maksatla gitmemiştir. Muhtemelen, barış vakitleri için yürüttükleri düzgün para getiren faaliyetlerine ek olarak, Ukrayna’da gözleyecekleri tecrübelerle savaş halinde neler yapabileceklerini test etmek istemişlerdir.
Savaş yahut barış fark etmiyor, her şey özel firmalar eliyle yürütülen faaliyetlere husus oluyor.
Palantir seçimlerle de ilgileniyor mudur sanki?
Bu soruyu boşuna sormuyorum: Donald Trump’ın kazandığı 2016 başkanlık seçimi başta olmak üzere birçok Batı ülkesindeki seçimleri etkilemek gayesiyle devreye girdiği için yargı takibine uğrayan ve başına daha büyük sıkıntılar açılabilecekken kendini feshetmiş Cambridge Analytica adlı özel kuruluşla, bir periyot, dirsek teması halindeymiş Palantir.
Ya da şu soruyu: Palantir’in güvenlik, istihbarat, hudut müdafaa, gümrük denetimi alanlarında verdiği hizmetler üzere hususlar yanında, vaktiyle Cambridge Analytica’nın değişik ülkelerin seçimlerini etkileme konusunda yaptığını günümüzde üstlenmiş öbürleri, dünyanın bir yerlerinde faaliyet göstermekte midir sanki?
Seçime gidilen ülkemizde, sandığa düşecek ulusal iradeyi dışarıdan etkilemeye çalışacakların olası faaliyetlerini, ülkemizin bilgisayar mühendislerini devreye alarak boşa çıkartma emelli bir dikkat partilerimizde sürüyor mudur?
Esas merakım bu sorunun karşılığında.
Ben de nelere baş yoruyorum.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Yorumlar kapalı.