Ertuğrul Özkök | Pazar Yazısı
“Ayçiçeği tarlasının altındaki asma kilitli çocuğun sırrı”
Bu yılın ağustos ayının birinci haftası…
Dariusz Polinski isimli bir arkeolog, Polonya’nın Bydgoszcz kenti yakınlarındaki Pien köyünde bir hafriyat alanında çalışmaktadır.
Geniş ayçiçeği tarlalarının ortasında bir hafriyat bölgesidir burası.
Prof. Polinski’nin yanında çalışan Nicolaus Copernicos Üniversitesi mensubu arkeologlar işte o gün küçük bir mezarı ortaya çıkarırlar.
Şaşırmışlardır, zira burası mezarlık değildir lakin içinde 6-7 yaşlarında olduğu varsayım edilen bir çocuğa ilişkin iskelet yatmaktadır.
Ama bu çocuk mezarda niçin yüzüstü yatıyor?
Henüz bunun şaşkınlığını üzerlerinden atmadan, çukurun içindeki asistan seslenir:
“Hocam çocuk yüzüstü yatıyor…”
Normal bir mezar olsa çocuğun yüzünün üst gerçek gömülü olması gerekmektedir.
Üçüncü şaşırtan işaret bundan sonra gelir.
Çocuğun ayağında bir asma kilit vardır…Hem de hâlâ kilitli vaziyettedir…
Altı yaşında bir çocuk neden ayağından kilitli vaziyette ve yüzü yeryüzüne değil de toprağın derinliklerine gerçek gömülmüştür?
Biraz ilerdeki bayan iskeletin boynundaki şey
Bu şaşkınlıkları çocuğun kemiklerinin biraz ilerisinde ikinci bir iskeletin bulunması ile daha da büyüyecektir…
Çünkü orada bu kere büyük bir bayanın kalıntıları vardır…
O iskelet de olağan değildir…
Pien köyündeki bu bulgular, birinci olarak 7 Ağustos 2023 günü gazetelerde küçük bir haber olarak çıktı. Lakin 23 Ağustos tarihinde “Scientific America” mecmuasında yayınlandığında herkesin güzü ayçiçeği tarlasının altındaki bu çukurda ortaya çıkan iki iskelete çevrildi.
Ayçiçeği tarlasındaki meyyit bayanın boynundaki tasma
Önlerinde Stephen Hawking romanlarından yapılan sinemaları hatırlatan bir kaygı sineması sahnesi vardır.
Hawking’in dehşet sinemaları, mısır tarlalarında öldürülen çocukları anlatır. Burada ise ayçiçeği tarlaları ortasında kaybolup gitmiş bir çocuğun kaygı sineması üzere öyküsü yatmaktadır…
Bulunan iskeletlerin DNA tahlilleri 400 yıl öncesine ilişkin olduğunu göstermektedir.
Bulunan bayan iskeletinin boyun kısmında da değişik bir şey vardır. Boğaz kısmına demir bir boyunduruk geçirilmiş ve böylelikle başı toprağa sabitlenmiştir…
Etrafta niçin bir tek mezar taşı yahut haç yok?
Kazı devam ettikçe etrafta buna misal öbür iskeletler de ortaya çıkarılır…
Çevrede buranın mezarlık olduğunu gösteren hiçbir işaret yoktur.
Koyu Katolik Polonya’da, bu insanların kalıntılarının üzerinde hiçbir dini işaret yoktur. Ne bir haç ne bir mezar taşı…
Köy kilisesinin kayıtlarında da buraya ilişkin en küçük evrak bulunmaz…
Sonunda teşhis konur.
Burası “İstenmeyen ve toplum dışın atılmış insanların” gömüldüğü bir yerdir…
Mezarda yatan çocuk sinemadaki Chucky mi?
Kimdir mezardaki bu isimsiz beşerler öyleyse?
Fahişeler mi?
Bulaşıcı bir hastalıktan ölenler mi?
Yoksa….
İşte dehşet öykümüz bu üçüncü “yoksa” ihtimali ile başlıyor…
Arkeologların yorumu, ayçiçeği tarlası altındaki yaşanmış bir Stephen Hawking dehşet sinemasının birinci sahnesidir.
Burası bir “vampir mezarlığı” mıdır?
Ve vampir bir çocuğun kalıntıları…
Biraz ilerisinde yatan bayan bu çocuğun vampir annesi midir?
Mısır tarlalarında öldürülen çocukları, büyüklere ilişkin öyküleri okuduk.
“Chucky’ sinemasının katil oyuncak bebeğinin kıssasını bile biliyoruz.
Ama daha 6 yaşında bir vampir çocuk, pek duyduğumuz bir şey değildi.
Hayır o bir vampir değil, bir hortlak
Arkeologlar çocuğa şimdilik “Vampir” demiyorlar.
Ama bu isimsiz mezardan, Batılı tabiri ile bir “Revenant” öyküsünün sesleri geliyordu.
Yani bir “hortlak” hikâyesi…
Öldükten sonra geri dönen insanlar…
Yani, son 20 yılın sinemada ve televizyonda en çok tutan, “zombi” yahut “yaşayan ölüler” olayı.
Yaşayan Ölüler Gecesi sineması niçin 40 milyon hasılat yaptı?
Dünya Sineması en vurucu hortlak temasıyla 1968 yılında tanıştı.
O yıl çıkan “Yaşayan Ölüler Gecesi” sineması, tıpkı vakitte “zombi” kavramını da bizim nesillerimizin hafızasına yerleştirdi.
O yıl 144 bin dolar bütçe ile çekilen sinema 40 milyon dolar hasılat yapmıştı ve bu da bütün sosyolog, tarihçi ve arkeologların başına şunu sokmuştu:
“Mezarından çıkıp ortamıza dönen insanlar” konusu insan hafızamızın asırlardır unutamadığı bir endişenin sembolüydü.
Mezardaki asma kilitli çocuk birinci somut işaret mi?
Pien köyünde, ayağından asma kilitle toprağa yüzüstü gömülmüş çocuk iskeleti, Avrupa arkeoloji tarihindeki “hortlak” efsanelerinin birinci somut ispatıydı.
Çocuk niçin yüzü aksi biçimde gömülmüştü sorusunun yanıtı da yaşayan meyyit sinemalarında verilmişti aslında.
Çünkü uyanıp mezardan çıkmak isterse insanların yaşadığı yere değil, toprağın derinliklerine, bilinmezliğe gerçek yürüsün diye….
Bu kere biz mezardan çıkıp bir şeyler öğreniyoruz
Bu kez biz, yaşayan canlılar, mezardan çıkıp yavaş yavaş diğer şeyleri de öğrenmeye başladık.
16’ncı yüzyılda, Avrupa’nın Eşkenaz Yahudi toplumlarında ölüleri asma kilitle toprağa gömme adeti varmış.
Ve bu İkinci Dünya Savaşı’na kadar devam etmiş.
Bunun nedeni de ölüyü, tekrar dünyaya dönmesin diye mezara kilitlemekmiş.
Yahudi Talmut geleneğinde “mezar” sözünün karşılığı “kilit’miş.
Acaba birinci Covid hastası ne oldu?
Ama hangi ölüler ayağında asma kilitle mezara gömülür sorusu hâlâ tam karşılığını bulamadı.
Tabi ki makûs ruhlar.
Vampirler.
Veya salgın hastalıklarda birinci ölen kişi.
Böylece Covid salgınında öğrendiğimiz “Patient Zero” konusuna geliyoruz.
İlk hasta.
Orta Çağ, o birinci hastayı bulup, öldükten sonra tekrar dünyaya dönüp hastalığı diğerlerine bulaştırmaması için mezarına kilitlemek için arıyordu.
Bugün bizse hastalığın nasıl yayıldığını öğrenmek için aradık.
Hani bayan ve çocuk asla vampir olmazdı!
Ancak bu mezarda bir öbür tuhaflık daha var.
Londra Kolej Üniversitesi tarihçilerinden Martyn Rady’e nazaran tarihte vampirlerle ilgili birinci tanımı 1720 yılında bir Avusturya Hapsburg memuru yapmıştı.
Buna nazaran bayan ve çocukların vampir olamayacağı inancı vardı.
Öyleyse Pien’deki mezardaki bayan ve çocuk niçin asma kilitle toprağa bağlanmıştı.
Los Angeles’li folklor bilimcisi Al Ridenour’a nazaran mezardaki bu bayan “kötü ruhlu biri” olarak görülüyordu. Yeni bir cadı…
O periyoda nazaran içine kötülük girmiş bayanlar iki ruhla doğardı. Makus olan ruh mezarında huzur bulamaz, çıkar ve ortalığı darmadağın ederdi.
Orta Avrupa’da bunun üzere diğer asma kilit mezarları daha vardı.
Lublin civarındaki Yahudi mezarlığındaki 1200 mezarın 400’ünde bu türlü asma kilitle toprağa bağlanmış iskeletler bulunmuştu.
Acaba Hitler öncesinde Yahudi düşmanlığının birinci sonuçları bunlar mıydı?
Acaba Walkıng Dead dizisindeki ‘Summer’ bir Türk çocuğu muydu?
Geçen hafta New York Times’da bu haberi okuduktan sonra başıma takıldı.
Acaba Türkiye’de de ayağında asma kilitle mezara aykırı gömülen beşerler var mıdır?
Tabii bizim konutta torunum Sinan’ın en sevdiği dizilerden biri “Walking Dead” dizisi…
Oradaki birinci Zombi çocuk karakteri “Summer’dı…”
Türkiye’nin efsane ve folklor tarihinde bu türlü bir Summer kıssası var mı?
Trakya Üniversitesi’nde bir hortlak tezi gözümü açıyor
Bugüne kadar Türkiye’de pek vampir öyküsü okumamıştım.
Ama varmış.
Bununla ilgili en hoş kaynaklardan biri 2013 yılında “Tarih Okulu Dergisi’nde yayınlanmış bir tez.
Trakya Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi Mehmet Ali Yaltırık’ın “Türk Kültüründe Hortlak -Cadı İnanışları” başlıklı makalesi çok farklı.
İlgiyle okudum.
|
Türkiye’de en çok hortlak ve vampir öyküsü hangi vilayetimizde? Meğer Türkiye’de en çok vampir ve hortlak öyküsü ve efsanesinin bulunduğu bölge Giresun’muş. Bazı görüşlere nazaran Türk kültüründe “kan içici” vampir inanışı yoktur. Ama Yaltırık’a nazaran diğer kimileri bunun aksini söylüyor. Tam bilakis kan içicilik, vampir ve hortlak inanışlarının kökeni Balkanlar ve eski Türk geleneği. Sloven asıllı bir filoloğa nazaran “vampir” sözünün kökeni Kuzey Türkçesi’nden “uber’dir…” Bu da “obur” sözünden gelir. |
Geceleri kurtadama dönüşen bir ‘obur’ nasıl öldürülür?
Bu söz Türk kökeninde “açgöz” manasına gelir ki manası “İçe hakikat batırıp yutmaktır.” Gagavuz Türklerinde ölen günahkar kişinin mezarda yaşayan bir hayvan formuna dönüşeceğine inanılır. Bu hayvana “obur” ismi verilir.
Obur, geceleri mezardan çıkarak yaşayan insanlara ziyan verir.
İşte onların mezardan çıkmasını önlemek için mezarı açılır ve üzerine çivi çakılır.
Bu tam tamına bir “vampir” öyküsü değil mi sizce?
Şimdi Walking Dead dizisinin 10 dönem boyunca niçin bilhassa genç insanların ilgisini çektiğini anlıyor musunuz?
Mezardaki o çocuk Mesih vampir çocuk Summer mı?
O vakit Polonya’da ayçiçeği tarlasının altından çıkan ayağı asma kilitle bağlanmış 6 yaşındaki çocuk, Walking Dead dizisi hayranlarının merakla beklediği “Mesih Vampir” çocuk Summer olamaz mı?
Buyurun size bir pop kültür efsanesi…
Sadece bir pop kültür benzetmesi tabii…
|
Miloseviç’in kalbine kazık saplamak isteyen iki Sırp Bugün yaşayan meyyit efsaneleri bakımından neredeyiz. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri Sırbistan’da, Belgrat yakınlarında Pozarevac’da yaşandı. Miroslav Miloseviç isimli bir Sırp vatandaşı bir arkadaşıyla birlikte bir gece Pozarevac Mezarlığına geldiler. Ellerinde ucu uzun bir sırık vardı. Orada sıradan bir mezarda yatan, İnsan kasabı olarak bilinen eski lideri Slobadan Miloseviç’in mezarının başına geldiler. Sırp diktatörün mezarda yatış biçimine nazaran kalbinin bulunduğu yerin tam üstüne getirdikleri bu kazığı çaktılar. Çankü o günlerde Milseviç’in dirilip mezarından çakacağı söylentileri yayılmıştı. Yeryüzünde milyonlarca insanın kanını içen zamane diktatörleri, despotları, bu zalimler var epey öldükten sonra onların mezarına kazık çakmaya çalışan beşerler da olacak. Polanya’daki mezarda yatan 7 yaşındaki çocuk büyük bir ihtimalle vampir değildi. Annesine yüklenen “cadılık” suçlaması büyük bir ihtimalle onun hayatına da malolmuştu… |
Boynu tasmalı bayan tahminen de birinci feministlerden biriydi
Bugün artık “cadıların” içinde makûs ruh olan beşerler değil, bayan hakları için çalışan yiğit bayanlar olduğu tezi giderek yaygınlaşıyor.
Diyorum ki…
Polonya’da ağustos ayı başında bulunan o çocuğun iki metre ötesinde yatan o insan, bir daha korkak erkekler dünyasına dönmesin diye yakılan birinci bahadır feminist bayanlardan biriydi…
Yanı başındaki asma kilitli çocuk da annesinin hakkını aramak için dünyaya dönmeye çalışan Summer…
Ertuğrul Özkök’ün “Pazar Yazısı” başlığıyla “Newsletter” formatında paylaştığı yazısı.
Yorumlar kapalı.