Dünya’nın en derinine inme yolculuğunda 60 yıl sonra tarihi başarı

Başlangıçta ömrün kökenine ait ipuçları toplamak için yola çıkan Milletlerarası Okyanus Keşif Programı’nın bir kesimi olan araştırma grubu, Kuzey Atlantik okyanus tabanının yaklaşık bir mil altında ‘JOIDES Resolution’ adlı bir sondaj gemisiyle çalışma başlattı.

Çalışma kapsamında Dünya’nın bu kadar derininden gelen manto parçacıklarına birinci defa ulaşılmış oldu.

JODIES Resolution’ın internet sitesinde çalışmaya ait şu sözlere yer verildi:

Çalışmayı yürüten takım mantoyu delmemiş ve en derine inme rekorunu kırmamış olsalar da, 1267 metre derinlikten manto kayacı çıkararak yeni bir rekora imza attı.

Araştırma gemisinde yer alan ve Cardiff Üniversitesi’nde petrolog olan Johan Lissenberg, Science Magazine mecmuasına verdiği demeçte, örneklerin okyanus kabuğunun üst mantodan bileşim bakımından nasıl farklı olduğuna dair ispatlar sunabileceğini söyledi.

Lissenberg, açıklamasında “Mantonun derinlerinden toplanan kayaçlar, dünya kütlesinin global bileşimi hakkında daha âlâ kestirimler sağlayabilir. Bu kütleler, magmanın nasıl eridiğini, aktığını ve ayrıştığını daha âlâ anlamaya yardımcı olacaktır” dedi.

‘Project Mohole‘ isimli 1961 tarihli bir proje, mantoya ulaşmak için yapılan birkaç başarısız teşebbüsün birincisiydi.

1 Mayıs’ta sondaj gemisi, U1601C olarak bilinen deliği delmeye başlamış ve bu, 1 kilometreyi aşan derinlikte rekor ölçüde manto kayacının toplanmasıyla sonuçlanmıştı.

‘Dünya’nın Ateş Küresi’: Manto

Manto, yer kabuğu ile çekirdek ortasında yer alan, derinliğe nazaran değişen ısıya sahip bir yer katmanıdır.

‘Dünya’nın Ateş Küresi’ ve ‘pirosfer’ olarak da bilinen manto katmanının üst kesiti yüksek sıcaklık ve basınçtan ötürü plastiğe emsal özellik gösteriyor. Alt kısımları ise sıvı halde bulunur. Bu nedenle mantoda daima olarak alçalıcı-yükselici hareketler görülüyor.

Manto katmanının demir ve magnezyum açısından hayli varlıklı olduğu biliniyor.