Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi’nin yapıldığı LITEXPO Stant ve Fuar Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi.
Rusya-Ukrayna savaşında 504’üncü günün geride kaldığına işaret eden Erdoğan, şunları söyledi:
“Çatışmalar uzadıkça yıkım, kan ve gözyaşı da artarak devam ediyor. Savaşın faturasını yalnızca taraflar değil Avrupa’dan Afrika’ya, Asya’dan Balkanlar’a farklı coğrafyalardaki pek çok ülke ödüyor. Afrikalı kardeşlerimizi etkileyen besin sorunu, tüm dünyada son 50-60 yılın doruklarına çıkan enflasyon oranları, güç fiyatlarındaki fahiş artışlar bunlardan yalnızca birkaçıdır. Türkiye olarak müttefiklerimizle dayanışma içinde hareket ederken tıpkı vakitte savaşın sona ermesi için ağır efor harcıyoruz. Birinci günden itibaren Montrö Boğazlar Mukavelesi’ni titizlikle uyguladık. Savaş gemilerinin Türk boğazlarından geçmesine müsaade etmedik. Böylelikle çatışmaların öteki bölgelere sıçramasının önüne geçtik. İstanbul süreciyle başlayan temas trafiği; Ukrayna tahılının sevkine müsaade veren Karadeniz Teşebbüsü ve esir takaslarıyla devam etti. Yaptığımız görüşmeler sonucunda tahıl muahedesi iki sefer uzatıldı. Mutabakat kapsamında bugüne kadar 33 milyon tondan fazla tahıl eseri dünya pazarlarına ulaştırıldı. Lakin kelam konusu sistemin müddeti 17 Temmuz’da doluyor. Yüz milyonlarca beşere umut olan Karadeniz Teşebbüsü’nün tekrar uzatılması için görüşmelerimiz devam ediyor. Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy’nin geçen cuma günü ülkemize yaptığı ziyarette öbür sıkıntılarla bir arada bu mevzuyu ele aldık. Sayın Zelenskiy teşebbüsün devamından yana, Sayın Putin’in de kimi teklifleri oldu. Bu teklifleri de dikkate alarak tahlil odaklı çalışıyoruz.”
‘Bazı müttefiklerimizin PYD/YPG ile kurdukları çarpık bağ, ittifakın birlik ve bütünlüğüne ziyan veriyor’
Her iki ülkeyle olan yakın diyaloğu, Karadeniz Teşebbüsü’nün uzatılması ve krizlerin tahlile kavuşturulması için kullanmayı sürdüreceklerini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Hep söylediğimiz üzere savaşın kazananı, barışın da kaybedeni olmaz. Bölgemizde barış umutlarını yine yeşertmek istiyoruz.” dedi.
Zirvenin birinci oturumunda müttefiklerin savunulmasını ilgilendiren mevzuları ele aldıklarını belirten Erdoğan, “Türkiye’nin müttefiklerini savunma taahhüdüne bağlı olduğunu, İttifak Dayanışması çerçevesinde sorumluluklarını her vakit yerine getirdiğini bir defa daha vurguladım. Doğal dayanışma yalnızca bizim değil tüm müttefiklerin içselleştirmesi ve rehber edinmesi gereken bir unsurdur. Esasen ittifakın üzerinde yükseldiği taşıyıcı sütun budur. Birtakım müttefiklerimizin özellikle PKK’nın Suriye’deki uzantısı PYD/YPG ile kurdukları çarpık bağ, ittifakın birlik ve bütünlüğüne ziyan veriyor. Bu yaklaşımın makul ve mantıklı hiçbir açıklaması yoktur.” tabirlerini kullandı.
Erdoğan, Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı onca acıya karşın terörle çaba konusunda hala bunların konuşulmasının düşündürücü olduğunu söyledi.
NATO’nun açık kapı siyasetine ait, “Türkiye, NATO’nun açık kapı siyasetini hep desteklemiş bir ülkedir. Şimdiye kadar hiçbir ülkenin ittifaka girmesine keyfi sebeplerle mahzur çıkarmadık.” diyen Erdoğan, ittifak tarihine bakıldığında, yalnızca anayasal isminden ötürü tam 17 yıl kapıda bekletilenlerin görüleceğine işaret etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
“Aynı biçimde, Avrupa Birliği üyelik sürecimizde yarım asırdan fazla müddettir karşılaştığımız ikili standartlar herkesin malumudur. Biz, haksızlığa, hukuksuzluğa maruz bırakılsak da diğerlerine haksızlık yapmadık. Ne tutamayacağımız kelamlar verdik ne de bize verilen kelamların kulak gerisi edilmesine istek gösterdik. Finlandiya’nın üyeliği, NATO prensiplerine riayet eden, müttefiklik hukukunu içselleştiren ülkelere yönelik halimizi teyit etmiştir. Türkiye, ittifakın genişlemesine verdiği unsurlu dayanağı böylelikle bir sefer daha ortaya koymuştur.”
İsveç’in NATO’ya üyelik süreci
Zirve toplantılarında ve ikili görüşmelerde İsveç’in NATO’ya iştiraki sıkıntısının gündemlerinde yer aldığını belirten Erdoğan, tepenin çabucak öncesinde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile üçlü formatta bir ortaya geldiklerini lisana getirdi.
Bu toplantıda, Türkiye’nin beklentilerini, üçlü muhtırada kayıtlı konuları, bugüne kadar İsveç’in taahhütlerini yerine getirme noktasında şimdiki durumunu değerlendirdiklerini aktaran Erdoğan, şöyle konuştu:
“Yaptığımız ortak açıklamayla İsveç’in üyelik süreciyle ilgili önümüzdeki periyotta atılacak adımları tespit ettik. Buna nazaran Üçlü Daimi Ortak Sistem’in yanı sıra İsveç’le bakan seviyesinde kurulmasına karar verilen İkili Güvenlik Düzeneğiyle terörle çabada işbirliğini artıracağız. İsveç, tüm terör örgütleriyle çaba başta olmak üzere Üçlü Muhtıra’da kayıtlı konuların uygulanmasını içeren bir yol haritası sunacak. Ayrıyeten İsveç, ülkemizin Avrupa Birliği üyelik sürecine, ekonomimiz açısından kritik ehemmiyeti haiz Gümrük Birliği Muahedesi’nin güncellenmesine ve vize serbestisine birlik üyesi sıfatıyla etkin takviye verecek. Türkiye’ye uygulanan bilhassa savunma sanayi alanındaki kısıtlamaların kaldırılması noktasında İsveç, üzerine düşeni yapmayı sürdürecek. Bu temel üzerinde yapılacak mütalaalara nazaran biz de İsveç’in iştirakiyle ilgili sürecin bir sonraki safhasına geçeceğiz.”
‘Bizim üzere milletvekillerimiz de süreci yakından takip edecektir’
“İsveç’in NATO’ya iştirak protokollerini onaylayacak merci, ulusal iradenin temsilcisi TBMM’dir. Bizim üzere milletvekillerimiz de süreci yakından takip edecek.” diyen Erdoğan, İsveç’ten, mutabakata varılan unsurlarda somut ilerlemeler göreceklerine inandığını söyledi.
Türkiye’nin hudutları içinde yahut dışında terör örgütlerine vurulan siyasi, askeri, diplomatik ve türel her darbenin, ülke için kazanım olduğunun altını çizen Erdoğan, şunları kaydetti:
“FETÖ ve PKK/PYD/YPG mensupları için terör propagandası yapmak, terör örgütlerini desteklemek, şiddeti ve terörü övmek, işledikleri onca suça karşın ellerini kollarını sallayarak gezmek çok daha sıkıntı olacaktır. Türkiye’nin bu bahisteki hassasiyeti, Avrupa toplumlarında habis bir ur üzere büyüyen PKK tehdidinin boyutunu gözler önüne sermiştir. İsveç’in yaşadığı makûs deneyimlerin başka ülkelere ibret olacağı kanaatindeyim. Tepenin, NATO’nun caydırıcılığını artırma yanında bizim açımızdan en kıymetli çıktısı gerek terörizmle çaba, gerek Avrupa Birliği üyelik sürecimiz, gerekse ülkemize yönelik yaptırımların kaldırılması noktasında yeni başlangıçlara, kritik kararların alınmasına vesile olmasıdır. Yapacağımız atılımlarla, elde ettiğimiz bu kazanımları inşallah daha da sağlamlaştıracağız. Ülkemizin çıkarlarını, milletimizin hak ve hukukunu her platformda çok güçlü bir formda savunmaya devam edeceğiz. Yakın gelecekte yaşanacak her gelişmenin, Türkiye’nin rolünü, yükünü ve aktifliğini daha da artırdığını daima birlikte göreceğiz.”
“Rusya ve Ukrayna ortasında yapılabilecek olan bir görüşmede sizin orta bulucu olabileceğinizden bahsediliyor. Şayet şartlar müsaade ederse bu türlü bir orta buluculuğa nasıl bakarsınız?” sorusu üzerine Erdoğan, şu cevabı verdi:
“Taraflar şayet bizim orta bulucu olmamızı teklif yahut kabul ederlerse bizler memnuniyetle bu türlü bir orta buluculuğu kabul ederiz. Buna yönelik potansiyele aslında Türkiye olarak biz sahibiz. Bildiğiniz üzere tahıl koridoru konusunda İstanbul nasıl bir merkez olduysa bu çeşit adımlarda da bizler orta bulucu olmaya her an hazırız, bu türlü bir teklifin gelmesi halinde. Zira gerek Rusya’yla gerek Ukrayna’yla şu anda görüşebilen önderlerden herhalde bir tanesi biziz. Ancak bu türlü bir teklif şimdi gelmiş değil.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç’in NATO üyeliği sürecindeki takviminin nasıl işleyeceğinin sorulması üzerine, şunları kaydetti:
“Şu anda natürel bir yol haritası mevcut ve İsveç makamları pazartesi akşamı yaptığımız görüşme çerçevesinde bu yol haritasını bize sunacaklar. Bu yol haritasını bize sunduktan sonra biz de bunu Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunacağız. Zira bir draft pazartesi akşamı ortaya çıktı ve bu 7 unsurluk draftı bizler Meclisimize göndermek suretiyle, açıldığı vakit hızla Meclis Liderimizin inanıyorum ki memleketler arası kontratlarda öne çıkaracağı kontrat bu olacaktır. Natürel ki onay makamı birinci derecede Meclistir. Meclisten geçtikten sonra da benim onayıma gelir ve bunları da bizler yakın takipte takip edeceğiz. Bir an evvel bu sürecin bitmesini de istiyoruz, isteyeceğiz.”
Ukraynalı bir gazetecinin Azov Taburu kumandanlarıyla ilgili sorusunu yanıtlayan Erdoğan, “Bundan sonrası Sayın Zelenskiy’e ilişkin, onlar aslında bu kumandanları aldılar ve Ukrayna’ya götürdüler, ondan sonrası kendilerine ilişkin.” biçiminde konuştu.
‘AB’den olumlu bir yaklaşım bekliyoruz’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gazetecinin, Avrupa Birliği’ne üyelik konusunda yeni bir basamağa geçilip geçilmeyeceğine ait sorusu üzerine, “Biz bunu bütün önderlerle görüştük. Gerek gümrüklerle ilgili güncelleme gerekse vize serbestisi, en son Von der Leyen ile de bu mevzuyu görüştük ve kendilerinden olumlu bir yaklaşımı bekliyoruz. Bu mevzuyla ilgili de şu anda Büyükelçim Çağatay Beyefendi bu işin takipçisi, vazife onda. Temenni ederim ki yarın Brüksel’de yapılacak görüşmelerde tekrar bu ele alınacak.” değerlendirmesini yaptı.
Erdoğan, ABD Lideri Joe Biden ile ikili görüşmesine ve görüşmede F-16 konusuna değinilip değinilmediğine ait soru üzerine şunları kaydetti:
“Sayın Başkan’ın bilhassa bizlere tabir ettiği bahis, onlarda da Kongrenin bağlayıcı olduğunu söylüyorlar. Kendisi elinden gelen her şeyi yapacağını bizlere söyledi, ‘Takipçisi olacağım ve umutluyum’ dedi. Lakin motamot işte bizde de nasıl Parlamentodan geçmesi gerekiyorsa orada da Kongreden geçmesinin gerektiğini ve vakit zaman Demokratlardan bazen Cumhuriyetçilerden pürüz çıktığını tabir ettiler. Ama gerek Sayın Lider gerek Dışişleri Bakanı bu mevzuyla ilgili takipçisi olacağını bizlere söylediler. Temennimiz odur ki bu süreç içerisinde olumlu bir neticeyi alırız. Her zamankinden ben de daha umutluyum.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gazetecinin, “NATO’da İsveç’e onay verdiniz. Bu, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne iştiraki için de bir seyahatin başlangıcı mıdır?” sorusu üzerine, “Ben ağzın bal yesin diyeyim. Temennim odur ki motamot senin umutlandığın üzere biz de umutlanalım.” sözlerini kullandı.
Azov Taburu kumandanlarının özgür bırakılmasının Rusya önderi Putin ile bağları nasıl etkileyeceğine yönelik soru üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bu aslında Rusya ve Ukrayna ortasındaki bir görüşme sonucunda bize yansımıştı. Bizler de cuma gününe kadar olan süreçte bunlara mesken sahipliği yaptık ve bu mesken sahipliğimizin sonucunda de bu talep gelince biz de talebe karşı aslında olumlu bir istikamette yaklaşım sergileyelim dedik ve 6 Azov kumandanını kendilerine teslim etmiş olduk. Evvel doğal Rusya’dan kimi açıklamalar oldu. Lakin daha sonra onlar da birtakım durumları öğrenince durum olumlu istikamete dönüştü. Ağustos ayı içinde Sayın Putin’le bir yüz yüze görüşmemiz olacağı kanaatindeyim. Orada da bunları tekrar yine ele alacağız.”
“TBMM, İsveç’in NATO’ya iştirak sürecine ait kararını ekim ayında alabilir mi?” sorusu üzerine Erdoğan, “2 aylık bir Meclis tatili var. Olağan ekim ayında bu tatilden çıkma durumu kelam konusu değil. Çünkü birçok memleketler arası kontratlar var, birçok görüşülmesi gereken yasa teklifleri var. Bunların değer sırasına nazaran bu attığımız adım da burada yerini alacak fakat mümkün olduğu kadar kısa vakitte bu işi bitirmek bizim maksadımız.” karşılığını verdi.
Erdoğan, Türkiye’nin F16 alımı konusunda, ABD kongresinin “Yunanistan üzere komşu ülkelere karşı saldırgan hallerin olmaması” kaidesini koyduğunun hatırlatılması ve Avrupa Birliği’ne (AB) iştirak sürecinde insan hakları, hukuk ve demokrasi alanında yeni ıslahatların yapılıp yapılmayacağına ait soru üzerine, “Görüyorum ki, birinci derecede Türkiye’yi tanımıyorsunuz. Yani Türkiye’nin demokrasi, hak ve özgürlükler konusunda bir külfeti yok. Dünyada yüzde 90’a yakın bir iştirakle seçim yapıldığını hangi ülkede gördünüz, kaç tane ülke var? Herhalde parmak sayılarını bulmaz lakin bizim bu son seçim yüzde 88 iştirakle neticelendi ve ben oradan seçildim.” diye konuştu.
Türkiye’nin hak ve özgürlükler konusunda hiçbir eksiğinin bulunmadığının altını çizen Erdoğan, “Terör örgütü istediği üzere her yerde kendine nazaran ne yazık ki istediklerini yapıyor, istedikleri üzere at koşturuyor. Fakat bunlara karşı da olağan herhalde devlet, devlet olmanın gereğini yapacaktır.” dedi.
‘F16’ların bu istikamette kullanılması kelam konusu olamaz’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile görüşme yaptıklarını aktararak, şöyle devam etti:
“Bizim düşman kazanmak üzere bir kederimiz yok. Erdoğan’ın gayesi düşmanları artırmak değil, dostları artırmaktır. Bizim maksadımız budur ve bugüne kadar da biz daima bunu yaptık. Bugünkü görüşmemizde de bu dostluğumuzu nasıl daha fazla perçinleyeceğiz, nasıl bu dostluğumuzu daha da güçlendireceğiz, onun görüşmelerini yaptık. Bugünkü görüşme adeta bunun temellerinin yine atıldığı bir görüşme oldu. Asla F16’ların bu istikamette kullanılması diye bir şey kelam konusu olamaz, bugüne kadar olmadığı üzere.”
‘Halkımın menfaatini ne kadar artırabilirsek kendimizi o kadar başarılı addederiz’
Türkiye, İsveç ve NATO’nun üçlü görüşmesinin akabinde memleketler arası medyada yer alan “Türkiye’nin istediklerini elde ettiği” yorumlarına ait değerlendirmeleri sorulan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bu yorumlar çok hoş lakin biz natürel bunu uygulamada görmek istiyoruz. Uygulamada bunun sonuçlarını alırsak onu esasen Türkiye medyasıyla da dünya medyasıyla da paylaşırız. Temennim odur ki, bu beklentileri biz de yaşayalım, görelim. Zira dünya artık hele hele politikler için de menfaatlerin üzerine heyeti. Ne kadar menfaat elde ederlerse o kadar kendilerini başarılı kabul ederler. Biz de alışılmış attığımız adımları daima buna nazaran atıyoruz. Halkımın menfaatini ne kadar artırabilirsek kendimizi o kadar başarılı addederiz.”
‘Petrol çizgilerinin açılmasından yanayız’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye’nin, Irak’ın kuzeyinden petrol sevkiyatına devam edebilmesi için ne gerekiyor, müzakerelerin tekrar yapılması mı lazım?” sorusuna, “Bizim Irak’tan petrol alımına yönelik bir kasvetimiz kelam konusu değil. Bu büsbütün Irak içerisinde, merkezi idare ile Kuzey Irak ortasındaki meşakkatten kaynaklanan bir şey. Bu mevzuda da ilgili arkadaşlarım görüşmelerini yapıyorlar. Bizim de bu mevzuyla ilgili attığımız adım, Kuzey Irak idaresi ile merkezi idarenin ortasındaki düşünceyi aşmalarıdır. Aştıkları anda biz esasen petrol sınırlarının açılmasından yanayız. Zira kazan-kazan aslına nazaran onlar da kazansın biz de kazanalım.” dedi.
‘Airbus’larla ilgili atacağımız birtakım adımlar olacak’
Erdoğan, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile görüşmesine ait soruyu da şöyle cevapladı:
“Sanchez, benim uygun bir dostum, kendisini çok çok severim. İspanya’nın iç işlerine karışmak üzere olmasın ancak iki hafta sonraki seçimde de kendisine muvaffakiyetler diliyorum. Savunma endüstrisinde kıymetli işbirliğimiz var. İspanya ile biliyorsunuz uçak gemisini birlikte yaptık. Artık tahminen ikincisini yapma durumumuz olacak. Bunun yanında Airbus’larla ilgili atacağımız kimi adımlar olacak. Münasebetiyle bu periyot başkanlığında Sanchez’den alışılmış ki takviyeler istedim. O da her zamanki üzere dayanağının bizimle bir arada olacağının muştusunu verdi. Ben de Sanchez’in şahsında tüm İspanya halkına, şahsım ve milletimin selamlarını, sevgilerini gönderiyorum.”
Yorumlar kapalı.