Bakan Çavuşoğlu duyurdu: Suriye konulu toplantı mayıs ayında Moskova'da yapılacak

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu A Haber televizyonunda Murat Akgün’ün konuğu olarak gündeme dair soruları yanıtladı.

Türkiye, Rusya, İran ve Suriye dışişleri bakan yardımcılarının geçen hafta Moskova’da yaptığı görüşmenin akabinde kelam konusu dört tarafın dışişleri bakanlarının bir ortaya gelmesinin mümkün olup olmadığı sorusu üzerine Çavuşoğlu, basamak evre bir yol haritasının planlandığını ve bu bahiste savunma bakanları ve istihbaratlar seviyesinde daha evvel görüşmeler olduğunu anımsattı.

Son olarak dışişleri bakan yardımcıları seviyesindeki toplantının akabinde ‘diyalog’ vurgusu yapıldığına işaret eden Çavuşoğlu, “Önümüzdeki süreçte dörtlü seviyede tekrar İran da biliyorsunuz dahil oldu, dışişleri bakanları seviyesinde de bir toplantı planlanıyor. Sayın (Rusya Dışişleri Bakanı Sergey) Lavrov’un Ankara ziyaretinde de bunu görüştük. Sayın Cumhurbaşkanımızın kabulünde de tekrar ele aldık. Mayıs ayı başı üzere bir periyotta gerçekleşeceğini düşünüyoruz, Ruslardan aldığımız ön bilgiye nazaran. Moskova’da Rusya’nın mesken sahipliğinde olacak” dedi.

Çavuşoğlu, bu angajmanın emelinin rastgele bir sonuç doğurmayan siyasi süreci yine canlandırmak olduğunu belirterek Astana formatı, memleketler arası inisiyatifler üzere kümelerin bir ortaya geldiğini lakin şimdi sonuç alınamadığını anımsattı.

‘Terörle ortak bir gayret yapmamız gerek’

Suriye’de kalıcı tahlil ve barışın hem Suriye hem de herkes için kıymetli olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:

“Biliyorsunuz bizim operasyonlarımızla bir terör koridoru oluşamadı, biz bunu engelledik. Gerek DEAŞ’a gerekse de YPG/PKK’ya karşı harekatlarımız bu koridorun oluşmasını engelledi. Ancak hala hem bize yönelik tehdit oluşturan hem de Suriye’yi bölmeye çalışan YPG/PKK terör örgütü Suriye’nin bilhassa kuzeydoğusunda aktif. Öteki taraftan DEAŞ dağılsa da hücreler var. Terörle ortak bir çaba yapmamız gerek. Türkiye, Suriye başka katılacak ülkeler, İran’ın da rahatsızlıkları da var. “

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Beşar Esad ile görüşmesinin gündemde olup olmadığı ve Esed rejiminin Türkiye’deki seçim sonuçlarını beklediğine ait milletlerarası medyadaki haberlere ait Çavuşoğlu, “Seçim öncesi ya da sonrası rejimle, Esad’le yahut onlarla bakanları ile görüşmenin bize seçimde avantajı olmaz, tahminen dezavantajı olur fakat biz burada seçim hesabı yapmıyoruz. 11 yılı aşkın mühlet gelen bir krizin bu yolla da öbür formüllerle bir tahlile ulaşmadı. Ülkenin yine inşası için de kalıcı barış lazım” tabirini kullandı.

Çavuşoğlu, Suriye probleminin tahliline yönelik seçeneklerin gözden geçirildiğine işaret ederek şunları kaydetti:

“Bu yol haritasında evvel istihbarat, savunma bakanları, dışişleri bakanları ki bunun hazırlık toplantısı yapıldı. Ve en son önderlerin bir ortaya gelmesiydi. Evvel bir dışişleri bakanları olarak bir ortaya gelelim. Önderler seviyesinde bizim aslında yapacağımız toplantı natürel ki siyasi bir görüşme olsa da mümkün bir başkanlar tepesinin hazırlığını da yapmak olacak. Ancak nihayetinde tüm bu görüşmelerin gayesi bu siyasi süreci canlandırmak, kalıcı istikrar barış, terörle gayret, Suriye’nin hudut ve toprak bütünlüğünün garanti altına alınması ve Türkiye’deki ve başka komşu ülkelerdeki, alışılmış bizim angajmanızda olağan Türkiye’den dönecek Suriyeli göçmenlerin Suriye’ye inançlı bir biçimde geri dönmesi.”

‘ABD ile uyuşmazlıklar devam ediyor’

ABD ile YPG/PKK’ya verilen dayanak, FETÖ sorunu ve yaptırımlar üzere uyuşmazlık hususlarının devam ettiğine değinen Çavuşoğlu, ABD Lideri Joe Biden‘ın teklifiyle stratejik komite kurduklarını ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken‘ın Ankara ziyaretinde komitenin yılda 2 sefer toplanmasında mutabık kaldıklarını söyledi.

Çavuşoğlu, “Amaç var olan meseleleri çözmek, başka taraftan da müspet gündeme odaklanmak. Bir taraftan da ABD’nin Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) lehine dengeyi bozduğunu da açıkça görüyoruz. Bunu verdikleri dayanaktan de görüyoruz. Silahsızlandırılmış adaların statüsünü Yunanlılar ihlal etti ve Birleşmiş Milletler’e (BM) başvurduk. Bunun egemenlikle direkt orantılı olduğunu da söyledik. Ancak verdikleri zırhlı araçlardan kimileri adalara gitti. En son Rum bölümüne denizaltı demirledi. Bu manada dengeyi bozduklarını görüyoruz. Halbuki ABD, dürüst bir arabuluculuk yapmak istiyorsa, -Atina’ya ve bize geliyorlar, diyalog başlasın diye telkinlerde bulunuyorlar- bunun için daha objektif ve istikrarlı olması gerekiyor” diye konuştu.

ABD Kongresi’nde F16’lar konusunda itiraz eden senatörler olduğunu ve onların ikna edilmesi gerektiğini kaydeden Çavuşoğlu, ABD idaresi kararlı durursa bunları aşabileceklerini belirtti.

Çavuşoğlu, Kongre üzerinde son vakitlerde ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake dahil, idarenin birtakım ağır çalışmalarının da olduğunu, kimilerinin Kongre’de İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini ön kaide üzere Türkiye’nin önüne koymaya çalıştıklarını tabir etti.

Bunu Türkiye’nin kabul edemeyeceğini söylediklerini vurgulayan Çavuşoğlu, “Başından beri Finlandiya’ya daha sıcak baktığımızı söylemiştik. Finlandiya’nın üyelik sürecini İsveç’ten ayırdık. İsveç, mutabakatla ilgili adımları atarsa ondan sonra kıymetlendirebiliriz. Şu an o noktadan çok uzak noktada. Kendileri, genel sekreter, birtakım müttefikler, ‘İsveç üzerine düşeni yaptı, NATO’ya alalım’ dese de şimdi o noktaya gelmediler. Terörle çaba, yeni yasa, 1 Haziran da yürürlüğe girecek” değerlendirmesinde bulundu.

Çavuşoğlu, F-16 ile ilgili ABD’de “seçimi bekliyoruz” havası görmediklerini fakat Kongre’yi ikna etme uğraşlarının ağırlaştığını lisana getirdi.

F-16 konusunun parti yahut ittifak konusu olmadığına dikkati çeken Çavuşoğlu, F-16’ların silahlı kuvvetlere teslim edileceğini ve ön şartla alınmasının mümkün olmadığını her vakit söylediklerini aktardı.

‘Yunanistan’la müspet atmosferin kalıcı olması gerek’

Çavuşoğlu, Yunanistan ile müspet atmosferin kalıcı olması için yıllardır çözülemeyen, karmaşık problemlerin tahlili konusunda adım atılması ve bu adımları atmak için de müspet atmosferin sürdürülmesi gerektiğini söyledi.

Bunun için Ege’de bilhassa gerginliklerden ve ihlallerden vazgeçilmesi gerektiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, “Doğu Akdeniz’de işbirliğini ön plana çıkarmamız lazım. Kimsenin hakkında gözümüz yok. Kendi ve KKTC halkının hakkını da her vakit koruyacağız. Doğu Akdeniz’de Yunanistan, KKTC, GKRY, İsrail, Mısır, Lübnan var. Koşullar oluştuğu vakit Suriye var. Bir sürü ülke var, Libya ve Filistin var. İşbirliğine gitmek lazım. Ege konusunda aidiyeti belirli olmayan adalar, ihlaller, hava alanı sıkıntısı var. 6 mil üzerinde, 10 mil talepleri var. Kara sularının 6 milden 12 mile çıkarılması konusunda kimi telaffuzlar oluyor” dedi.

Çavuşoğlu, bu olumlu atmosferde bunların müzakere edilmesi ve nasıl çözüleceğine karar verilmesi gerektiğini, hepsinin temaslı olması nedeniyle paket halinde çözülmesinin daha yeterli olduğunu söyledi.

Daha evvel görüşmeler olsa da somut adım olmadığını kaydeden Çavuşoğlu, iki ülkenin de seçim atmosferinde olduğunu, seçimden sonra Kıbrıs konusunda, öteki problemlerde gayri resmi görüşerek problemlerin nasıl çözüleceğini dair adımlar atılması gerektiğini belirtti.

Çavuşoğlu, tüm gerginliklere karşın turizm döneminde karşılıklı olarak askeri tatbikatların yapılmaması üzere bir teşebbüsün, karşılıklı bir jest olacağını ve uzlaşının da olabileceğini göstereceğini tabir etti.

Daha evvel Yunanistan’ın gerginlik ortamında bu teşebbüsleri ihlal ettiğini anımsatan Çavuşoğlu, bu tıp jestlerin, karşılıklı mutabakatların devam etmesi gerektiğini, Yunanistan kabul ettiği takdirde bu mevzulara Türkiye’nin de müspet yaklaşacağını vurguladı.

Mısır Dışişleri Bakanı Şükri, bu hafta Ankara’ya gelecek

Çavuşoğlu, Kahire ziyaretinde Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükri ile yaptıkları basın toplantısında Mısır’la karşılıklı büyükelçilerin atanması konusunda çalışmalara başladıklarını söylediklerini anımsatarak, “Cumhurbaşkanlarının bir ortaya gelmesi seçim sonrasına kalırsa, tahminen Samih Şukri’nin Ankara ziyaretinde bunu (büyükelçi atamasını) açıklayabiliriz. Bu hafta inşallah kendisini bekliyoruz. Arkadaşlar üzerinde çalışıyorlar, çarşamba günü açıklama yapabiliriz” tabirlerini kullandı.

Şükri’nin zelzele sonrasında Adana ve Mersin’e geldiğine, Hatay bölgesinde inceleme yaptığına değinen Çavuşoğlu, kendisinin Kahire ziyaretinin de müspet ve sonuç odaklı geçtiğini belirterek, somut adım atma vaktinin geldiğini lisana getirdi.

‘Mescid-i Aksa konusundaki hassasiyetlerimiz değişmez’

İsrail’deki istikrarsızlığa ait Çavuşoğlu, “Bu İsrail’in iç işleri, o mevzuda çok yorum yapmak istemeyiz. Bir ülkede, bölgede yaşanan her türlü gerginliğinin yansıması da oluyor. İsrail’in, İsrail kuvvetlerinin Harem-i Şerif’in kutsiyetini ve tarihi statüsünü ihlal edecek adımları rahatsız ediyor. Hem de ramazanın tam ortasında. Kendilerini bu hususta uyardık, taahhütte de bulundular” dedi.

Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daha evvelki görüşmelerde İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog‘a Türkiye’nin bu husustaki hassasiyetlerini ve telaşlarını aktardığını söyledi.

İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen‘in de zelzeleden sonra Türkiye’ye geldiğini ve dayanak verdiğini hatırlatan Çavuşoğlu, “Biz o görüşmelerde teşekkür ettikten sonra ramazan yaklaşıyor ve ramazanda bilhassa, Musevilerin Hamursuzlar Bayramı’na da denk geliyor. Burada gerginlik olabilir, her türlü önlemi almalarını ve Mescid-i Aksa’ya Müslüman olmayanların girmemesini söylemiştik. Geçen sene de bir gerginlik oldu. Son 10 günde, evvelki hükümet, Müslüman olmayanları Mescid-i Aksa’ya almama kararı almıştı” diye konuştu.

Çavuşoğlu, hükümet koalisyonunun içinde çok ırkçı ve faşist partiler olduğunu belirterek, gerekli yansıyı gösterdiklerini, İsrail Dışişleri Bakanı Cohen ile de telefonda konuştuklarını, Türkiye’nin bu mevzudaki rahatsızlığını, daha evvelki ihtar ve kaygılarını hatırlattıklarını lisana getirdi.

Cohen’in orada provokasyonlar olduğunu ve görüntü göndereceklerini söz ettiğini aktaran Çavuşoğlu, “Görüntüler ortada. Cami içinde ibadet eden insanların nesi provokasyon? Hangi hareketi provokasyon? Namaza duran insanları ittirerek, daha sonra çıkmak istemeyenlere nasıl insanlık dışı şiddet uyguladıklarını gördük. Bu tıp şeylerin rastgele bir münasebeti olamayacağını da söyledik. Biz bu işin peşini bırakmayacağız. İsrail’le başlatılan diyalog, bizim hassasiyetlerimizi hiçbir vakit etkilemez. Filistin, Kudüs, Mescid-i Aksa konusundaki hassasiyetlerimiz değişmez. Bunu, İsrail’in kendisine de söyledik” dedi.

Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki sürecin de kıymetli olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, burada kalıcı bir barış mutabakatının imzalanması için Türkiye’nin elinden gelen takviyesi sağladığını vurguladı.

Çavuşoğlu, Ermenistan ile hava alanının açıldığına işaret ederek, “Kara hududunda bu zelzele (6 Şubat) sebebiyle açılmıştı bir de 99 zelzelesinde açılmıştı. Daha evvel de Ermenistan’da yeniden bir sarsıntı olduğu vakit biz de Ermenistan’a dayanak olmak için o kapıyı kullanmışız. Öncelikle bu kapının açılabilmesi için siyasi koşullarla bir arada, bu kapıya hizmet eden yolların ve köprülerin de sağlamlaştırılması ve tamir edilmesi gerekiyor. Yıllardır kullanılmadığı için. Ayrıyeten bir tarihi ipek yolu köprüsü var. 900 yıl evvel yapılmış. Bir ayağı Ermenistan tarafında bir ayağı Türkiye tarafında. Bu köprünün de tekrar inşa edilmesiyle ilgili bir mutabakata vardık” diye konuştu.

Her evrede Azerbaycan ile istişare edildiğini ve Ermenistan’a da bunu yadırgamaması gerektiğini söylediklerini aktaran Çavuşoğlu, “Bu kapıların diplomatik pasaport sahiplerine ya da üçüncü ülke vatandaşlarına yönelik açılabilmesi evvel fiziki koşulların da oluşturulması gerekiyor. Bu istikamette teknik çalışmalar devam ediyor” dedi.

‘(Kılıçdaroğlu’nun AB ile vize serbestisi vaadi) Bu istikamette AB’nin karar alması lazım’

CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun iktidara gelirse 3 ay üzere bir müddette Türklerin vizesiz Avrupa Birliği (AB) ülkelerine girebileceği açıklamasını pahalandıran Çavuşoğlu, “Kılıçdaroğlu’nun kendisi tek taraflı karar mı alacakmış? Bu istikamette AB’nin karar alması lazım. AB son iki yıldır bu kalan 6 kriterin müzakereleri için üst seviye toplantıya bile maalesef yanaşmıyor. Hasebiyle AB bir seçim vaadinde mi bulundu Kılıçdaroğlu’na? Kılıçdaroğlu’nun evvel bunları açıklaması lazım” sözlerini kullandı.

AB ile vize serbestisi için atılması gereken adımlar olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, şunları kaydetti:

“Bunlardan birisi terörle çaba. Terörle uğraş yasasında değişiklik istiyorlar. Yani bu PKK’nın, YPG’nin, FETÖ’cülerin istediği birtakım değişiklikler mi yapacaklar? Ne yapacaklar bilelim de millete bu türlü boş vaatlerde bulunuyorlar. Ya da doğruysa da nasıl yapacaklarını söylesinler. Sonuçta bu AB’nin alacağı bir karardır, Kılıçdaroğlu’nun tek taraflı alacağı bir karar değildir. ‘Sana Söz’ demekle de bu işler olmaz. Bunun nasıl olacağını da içini de doldurması lazım. Boş vaatlerde bulunmaması lazım.”

Çavuşoğlu, vize serbestisi konusunda uğraş sarf ettiklerini de vurgulayarak, “Ama bunun bir yolu var yolu var, yapılacak ortak çalışmalar var ve AB’nin yanaşmaması var. AB, ‘Biz artık AK Parti iktidarı, Erdoğan varken buna yanaşmıyoruz, siz gelirseniz bunu sizinle yaparız’ dediyse bunu da bilmemiz lazım. Zira dış siyasetle ilgili konuşulan her şeyin devletin arşivlerine kayıtlı olması lazım” dedi.

‘Rusya ile Ukrayna daha büyük bir savaşa hazırlanıyor’

Ukrayna krizine ait ise Çavuşoğlu, “Ukrayna’da savaşın alevlenmesini istemeyiz. Her iki taraf da daha büyük bir savaşa hazırlanıyor. Putin’in planlanmış bir Türkiye ziyareti yok, Cumhurbaşkanımızın planlanmış bir Moskova ziyareti yok fakat Cumhurbaşkanımız, (Ukrayna Devlet Lideri Vladimir) Zelenskiy ile de Putin ile de sık sık telefon görüşmeleri gerçekleştiriyor” ifadesini kullandı.