Türkiye’yi verdiği siparişler için ödeme yapmış olmasına karşın Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldığı gerekçesiyle F–35 savaş uçağı programından çıkaran Washington’ın Ankara’nın F-16 talebini yerine getirme karşılığı İsveç’in NATO üyeliğine onay alma numaralarıyla ilgili yeni bir gelişme öğrenildi. Haber sitesi Punchbowl News, Demokrat Partili Joe Biden’ın başkanlığındaki idarenin, bilhassa de ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Ankara’ya F-16 satılmasına karşı çıkan Senato Dış Bağlantılar Kurulu Lideri Bob Menendez’i ikna için seferber olduğunu yazdı.
Haberde şu görünüm çizildi:
Haberde, bu noktada Senato Dış Bağlar Kurulu Lideri Menendez’in devreye girdiği, Demokrat Partili Menendez’le birlikte Komite’nin kıdemli Cumhuriyetçi üyesi Senatör Jim Risch’in ve Temsilciler Meclisi Dış Bağlantılar Kurulu başkanlarının inceleme sürecinin kesimi olarak büyük silah satışlarını askıya alabileceği belirtildi.
Scoop: Ahead of next week’s NATO summit, the State Department is newly engaging Senate Foreign Relations Chair Bob Menendez over his opposition to an F-16 sale for Turkey, with the issue shaping up as a bargaining chip for Sweden’s accession to NATO
— Andrew Desiderio (@AndrewDesiderio) July 4, 2023
Biden idaresinin üst seviye yetkililerinin, Ankara’nın F-16 almasını İsveç’i onaylamasına bağlayan mutabakata varmaya çalışırlarsa, silah satışları üzerinde yetkisi olan Menendez tarafından boşa düşürülmek istemediği vurgulandı.
Ankara’nın İsveç vetosundan da evvel karşı çıkıyordu
Zira Ankara’ya 20 milyar dolarlık F-16 savaş uçağı satışını destekleyen Biden idaresi, bu isteği konusunda Kongre’yi gayri resmi bilgilendirirken, Menendez, Ankara’nın İsveç’e pürüz çıkarmasından bile evvel, aylardır bu türlü bir satışa imza atmayacağını belirtiyor.
Demokrat Senatör’e nazaran ‘böyle NATO müttefiki olmaz’
Menendez’e nazaran Ankara’nın İsveç’in üyeliğine yeşil ışık yakmayı reddetmesi, NATO müttefiki olarak duruşuna itimadı sarsan hareket zincirinin son halkası. Türkiye’nin demokrasi karnesinde geri gittiği ve Yunanistan’ın hava alanını ihlal ettiği tezleri da Menendez’in F-16 satışına karşı çıkışında rol oynayan etkenler ortasında.
Haberde şöyle denildi:
“Bunun sonucunda Biden idaresi, Menendez ile Erdoğan ortasında hassas ve yüksek riskli bir diplomatik çekişmeye arabuluculuk yapmaya mecbur olurken, İsveç ortada kaldı.”
“Dolayısıyla Washington ve Stockholm’de tüm gözler, 11-12 Temmuz’da Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta yapılacak NATO başkanlar tepesi öncesinde, sırasında ve hatta sonrasında Menendez’in üzerinde olacak.”
Ekim 2022’de Türkiye, 20 milyar dolarlık mutabakat teklifi kapsamında 40 adet Lockheed Martin üretimi F-16 savaş uçağı satın almak istedi. Fakat sonuncu mutabakat, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini engellemesi de dahil olmak üzere Ankara ile Washington ortasındaki çok sayıda uyuşmazlık yüzünden sürüncemede kaldı.
İsveç’in ‘terör’ ve Kuran dosyaları
İsveç ile Finlandiya, Rusya’nın Ukrayna özel harekatını başlatmasından birkaç ay sonra, Mayıs 2022’de NATO üyeliği için başvurdu. Başta bu teşebbüsler, Stokholm ve Helsinki’yi PKK ve FETÖ’ye atıfla ‘teröristleri’ desteklemekle suçlayan Ankara tarafından engellendi. Üç ülke başkanının Haziran 2022’de Madrid’daki NATO tepesinde bir güvenlik muhtırası imzalamasının akabinde, Türkiye ve onunla birlikte hareket eden Macaristan itirazlarını kaldırdı.
Macaristan Türkiye’nin izinden
Nisan ayında Finlandiya’nın başvurusu, ittifakın 30 üyesinin tamamında onaylandı. İsveç’in iştirak süreci ise sonuncusu Kurban Bayramı’nın birinci günü gerçekleşen Stokholm’deki Kuran yakma eylemlerinin de tesiriyle Türkiye ve Macaristan tarafından durdurulmuş durumda.
Senato Dış İlgiler Komitesi’nin en önde gelen Cumhuriyetçi üyesi Risch de İsveç’in NATO’ya iştirakini onaylaması için baskı yapmak maksadıyla Macaristan’a silah satışını engelliyor. Macar parlamentosunun İsveç’in üyeliğine ait oylamayı bu yılın sonlarına kadar ertelemesi, Washington’ın Vilnius doruğundan evvel NATO’nun 32. üyesini onaylatma umutlarına ağır darbe indirdi. Lakin Punchbowl News’a göre “Biden idaresi, perde gerisinde, Ankara’nın merhamete gelmesi durumunda Budapeşte’nin muhalefetini sürdüremeyeceğine inanıyor”.
NATO’da kararlar oybirliğiyle alınmak zorunda.
Yorumlar kapalı.