Birçok Avrupa ülkesi ortasında hür sirkülasyonu öngören Schengen Mutabakatı, Lüksemburg’un güney doğusunda küçük bir köyde imzalandı? Mutabakat için neden bu bölge seçilmişti?
Lüksemburg, bir uçtan başkasına otomobille bir saatte geçilebilecek küçük bir ülke. Fransa, Almanya ve Belçika ile hudut.
1985’te imzalanan Schengen Muahedesi Avrupa’da seyahati esaslı bir biçimde değiştirdi, bugün de hala değişmeye devam ediyor.
Avrupa Birliği’nin kurucu ülkelerinden olduğu için, Brüksel ve Strasburg’un yanı sıra Lüksemburg City de, fazla bilinmese de, AB’nin idari işlerinin yürütüldüğü üç başşehirden biri.
Lüksemburg, Fransa ve Almanya üzere iki dev cumhuriyet ortasında anayasal monarşi ile yönetiliyor. Bulunduğu coğrafik pozisyon itibariyle iki dünya savaşında bedel ödemek zorunda kalmış, yalnızca doğal hoşluğu ile değil tarihi ile de ilgi çekebilecek bir ülke.
UNESCO listesine girmiş kalesi ve eski kent merkezi, müzeleri ve anıtları, restoranları, süratle gelişen şarap sanayi, peynir ve hamur işleri ile turistleri etkiliyor.
1985’te imzalanan Schengen Mutabakatı, bu muahedeyi imzalayan ülkeler ortasında özgür sirkülasyon hakkı veriyor.
Tarihi kentte Moselle Vadisi’ndeki tıpkı isimli ırmak Lüksemburg ile Almanya ortasında hudut oluşturuyor. Küçük köy ve kasabaların serpiştiği bu vadi şarap üretiminde kıymetli bir yere sahip.
Anlaşmanın tarihi
Schengen, Moselle Irmağı’nın batı yakasında yer alıyor. 520 nüfuslu bu köy Avrupa’da seyahat olgusunu değiştiren yer. 14 Haziran 1985’te Belçika, Fransa, Lüksemburg, Batı Almanya ve Hollanda’nın imzaladığı mutabakat ile bu ülkeler ortasında özgür deveran imkanı sağlandı.
1985’te beş ülke temsilcisi Schengen Muahedesi’ni imzalıyor.
20. yüzyılın ikinci yarısı Avrupa ülkeleri ortasında ittifak ve karşı-ittifakların kurulduğu mutabakatlarla dolu. 1944’te Belçika, Hollanda ve Lüksemburg Benelüks’ü kurarak gümrüksüz ticareti başlattı.
1957’de Roma Muahedesi ile bu üç ülkeye Batı Almanya, Fransa ve İtalya’nın iştiraki ile bugünkü AB’nin temeli olarak Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kuruldu.
1980’lerin başlarında toplam 10 AET ülkesi ve bunlar ortasındaki geçişlerde süratli bir denetim kelam konusuydu.
Gümrük denetimi olmadan ülkeler ortasında geçiş yapmak o periyot için ütopya olarak görülüyordu. Lakin AET ülkelerinden beşi (Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Fransa ve Batı Almanya) ticari malların ve insanların özgür sirkülasyonunu sağlayacak Schengen Mutabakatı ile bunu yapmaya hazırdı.
Neden Schengen?
O devir AET devir başkanlığını üstlenen Lüksemburg, bu mutabakatın imzalanacağı bölgeyi belirleme yetkisine sahipti. Fransa ve Almanya’nın Benelüks ile ortak hududa sahip olduğu tek bölge olarak Schengen tercih edildi.
Beş ülke temsilcisi bir seyahat gemisine binip Moselle Irmağı’nın üç sonun kesiştiği noktasında muahedeyi imzaladı.
O günlerde Schengen Mutabakatı ne fazla takviye gördü ne de dikkat çekti. Birçok yetkili bu muahedenin başarılı olacağını öngörmüyordu. İmzalayan ülkeler dahi en üst seviyede temsilci göndermemişti.
Bu ülkeler ortasında tam manasıyla gümrüksüz geçişlerin uygulanması 1995’i bulacaktı.
Schengen Mutabakatı 1985
Bugünkü Schengen Bölgesi
Bugün Schengen Bölgesi 26 ülkeyi kapsıyor. Bunların 22’si AB üyesi: Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Yunanistan.
AB dışından ise İsviçre, İzlanda Norveç, Lihtenştayn da Schengen ülkeleri içinde yer alıyor.
Bugün de Schengen Mutabakatı’nı eleştirenler var. Bilhassa ‘mülteci krizi’ ve 2015’te Paris’te yapılan terör akınları bu bölüme yeni cephane verdi.
Yeni ülkelerin iştirakini belirlemede siyaset kıymetli rol oynuyor. Örneğin Bulgaristan ve Romanya’nın iştirak talepleri tekraren veto edildi. Schengen Bölgesi’ne son katılan ülke 2011’de Lihtenştayn oldu.
Ancak pek çok kişi açısından Schengen Muahedesi’nin avantajları dezavantajlarından fazla. Bölgede yaşayan 400 milyon insan özgür sirkülasyon hakkından yararlanıyor.
AB üyesi olmayan ülkelerin vatandaşları da 90 günlük Schengen vizesi ile bölgeye dahil olan tüm ülkeleri dolaşabiliyor.
Schengen’deki Avrupa Müzesi mutabakat öncesi periyoda ait epey materyal sergiliyor. Bu küçük köyde, Moselle Irmağı’nda tıp, etrafı çevreleyen doruklarda yürüyüş yahut bisiklet gezisi yapılabilir, vadiye has şaraplar tadılabilir…
Editör notu: Bu haber, 6 Aralık 2018 tarihinde Kirsten Henton tarafından BBC Travel için hazırlanmıştır
Yorumlar kapalı.