Getty Images
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsünün neden olduğu zararın kayıt altına alınması için Avrupa Konseyi’nin kurma kararı aldığı düzeneğe Türkiye katılmadı. İzlanda’da gerçekleştirilen Avrupa Kurulu tepesinde alınan kararla Lahey’de kurulan düzenek, Rusya’nın ileride Ukrayna’ya savaş tazminatı ödemesi için çalışacak.
16-17 Mayıs günlerinde İzlanda’nın başşehri Reykjavik’te düzenlenen Avrupa Kurulu önderler tepesinde, yüklü olarak Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etme emeliyle 24 Şubat 2022’de başlattığı savaş ve onun tesirleri ele alındı.
Liderlerin üzerinde anlaştığı en değerli evraklardan biri “Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya Saldırmasının Neden Olduğu Ziyanların Kayıt Altına Alınması Anlaşması” oldu. Tepe sonunda yayımlanan Reykjavik Deklarasyonu’nda, Avrupa Konseyi’nin kurduğu bu sistemin gelecekte kurulacak kapsamlı tazminat sisteminin birinci bileşeni olacağı kaydedildi.
Aynı vakitte, Avrupa Konseyi’nin kurduğu kayıt düzeneğinin milletlerarası toplumun, Rusya Federasyonu’na savaş tazminatı ödetmek maksadıyla kuracağı ve içinde hasar komitesi ve tazminat fonu üzere ünitelerin de olacağı başka düzeneklerle da işbirliği içinde olacağı vurgulandı.
Merkezi Hollanda’nın Lahey kentinde olacak olan sistem, Rusya Federasyonu’nun savaşı başlattığı 24 Şubat 2022’den bu yana gerçek ve hukukî şahıslar ile Ukrayna Devleti’nin gördüğü hasarı, vefat ve yaralanmaları kayıt altına alacak.
Türkiye imza atmadı
Getty Images İzlanda’daki dorukta Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı ve AB Lideri Büyükelçi Mehmet Kemal Bozay temsil etti Avrupa Konseyi’nden yapılan yazılı açıklamada, düzeneğe 46 üye ülkeden 41’inin imza attığı açıklandı. Türkiye ile birlikte Azerbaycan, Macaristan ve Sırbistan ile Bulgaristan da imza atmayan ülkeler ortasında. Lakin Kurul, Bulgaristan’ın düzeneğe katılmaya niyetini tabir ettiğini açıkladı.
Mekanizmaya Avrupa Konseyi’ne üye olmayan ABD, Kanada, ve Japonya da katıldı. Avrupa Birliği de düzeneğe iştirakini açıkladı.
14 Mayıs seçimleri nedeniyle İzlanda’daki dorukta Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı ve AB Lideri Büyükelçi Mehmet Kemal Bozay temsil etti. Türkiye, Avrupa Konseyi’nin kurduğu kayıt düzeneğine katılmama kararına ait rastgele bir açıklama yapmadı.
Türkiye BM dışındaki yaptırımlara katılmıyor
Türkiye, BM Güvenlik Kurulu dışında alınan yaptırımlar kararlarına ilkesel olarak katılmıyor. Bu tavrını İran ve Rusya için uzun müddettir devam ettiren Türkiye, Ukrayna savaşı sonrasında ABD ve Avrupa Birliği’nin yaptırımlarına katılmayacağını açıklamıştı.
Bunun yanı sıra Türkiye, Avrupa Kurulu üzere kendisinin de üye olduğu milletlerarası kuruluşların Rusya’ya karşı attığı adımlara da katılmıyor. Rusya ile özel bağı olduğunu, bilhassa güç alanındaki bağımlılığını anımsatan Türkiye, hem Ukrayna hem de Rusya ile diyalog kurabilen seçkin ülkeler ortasında olduğunu kaydediyor.
Türkiye, yaptırımlara uymasa da ABD ve AB yaptırımlarının kendisi üzerinden delinmesine müsaade etmediğini belirterek Batı’dan gelen tenkitlere karşılık veriyor.
Türkiye, 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını “savaş durumu” olarak tanımlamış ve bu kapsamda Montreux Boğazlar Kontratı uyarınca İstanbul ve Çanakkale boğazlarından savaş gemisi geçişine müsaade vermeme kararı almıştı. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve siyasi egemenliğine hürmet duyulması gerektiğini açıklayıp Rusya’nın “haksız saldırısını” durdurma daveti yapan Türkiye, memleketler arası toplumun Moskova’ya yönelik yaptırım kararlarına katılmamıştı.
Bu süreçte Rusya ile Ukrayna ortasında arabuluculuk teşebbüsleri yapan Türkiye, BM ile birlikte Temmuz 2022’de başlatılan tahıl koridoru teşebbüsünün mimarları ortasında yer aldı. 18 Mayıs’ta sona ermesi beklenen teşebbüs, Türkiye’nin teşebbüsü sonucunda iki aylık bir müddet için daha uzatıldı.
Yorumlar kapalı.