Dr. Mahfi Eğilmez
İstifa ile intihar tam olarak olmasa da kısmen birbirine benzeyen iki harekettir.
İstifa, vazife yaptığınız yahut en azından isminizi koyduğunuz bir yerden ayrılma kararınızın gerçekleştirilmesidir. Kimi istifalar maddi sonuçlar doğururken kimileri sadece manevi sonuç doğurur. Bir kamu kurumunda ya da özel bir şirkette fiyat karşılığı vazifeli olan bir kişi bu işinden istifa ederse fiyat, lojman, sıhhat sigortası üzere maddi imkanlarını kaybeder. Bir dernekte üye olan bir kişi bu dernekteki üyeliğinden istifa ederse maddi kaybı olmaz, hatta üyelik aidatı ödemeyeceği için maddi çıkarı bile olabilir. O üyeliğin sağladığı tanınmışlık, prestij üzere manevi avantajlar varsa onları kaybedebilir.
İstifa tek taraflı bir harekettir, kabule bağlı değildir. Dilekçesini yazıp veren kişi istifa etmiş olur ve işinden ayrılmasında sorun olmaz. Bu bireyden istenebilecek tek şey, yerine bir atama yapılıncaya kadar (ki bunun da bir mühleti vardır) misyona devam etmesidir. Kimsenin bu kişinin istifasını kabul edip etmemek üzere bir yetkisi yoktur.
İstifa ile vazifeden ayrılma ortasında ince bir fark vardır. Diyelim ki bir kişi bir kamu kurumunda genel müdür yardımcısı olarak vazife yaparken genel müdürüyle uyuşmazlığa düşmüş ve kendi isteğiyle genel müdür yardımcılığından ayrılıp uzmanlığa geri dönmek için dilekçe vermiş olsun. Bu bir istifa değildir. Bu, bulunduğu misyondan ayrılma talebidir. İstifa, kişinin bulunduğu kurumla ilişiğinin kesilmesi demektir. Bu kişi memursa istifa ettiğinde memuriyetten, özel şirkette çalışıyorsa misyon yaptığı şirketten ayrılması gerekir.
İntihar, kişinin, kendi isteğiyle hayatına son vererek bu dünyadan ayrılması demektir. Ötenaziyi ayrık tutarsak intihar da istifada olduğu üzere kimsenin onayına tabi bir karar değildir. İntihar etmek isteyen kişi bu kararı verip uyguladığında kimsenin bunu geri çevirme yetkisi ve yetisi yoktur. Kişi kararını vermişse uygular, kimseye danışmak, kimseden müsaade almak üzere bir durumu kelam konusu değildir.
İstifa da intihar da bir çeşit başkaldırıdır. İstifada; kişi çalıştığı ya da hizmet hedefiyle bulunduğu yerdeki şartlardan keyifli olmadığı, aradığı maddi ya da manevi tatmini elde edemediği ve daha güzel şartlar aramaya karar verdiği için işinden istifa edip ayrılır. İntiharda ise; kişi yaşadıklarından keyifli olmadığı, geleceğe ait umutlarını yitirdiği ya da düzeltemeyeceği birtakım yanılgılar yaptığını düşündüğü ve çözemediği sıkıntılarla uğraşmaktan kurtulmaya karar verdiği için bu dünyadan ayrılmayı tercih eder. İkisi ortasındaki en temel fark istifada bir öbür imkanı deneme imkânı açık iken intiharda bu türlü bir imkan yoktur.
Biat, evvel Yaradana sonra da Peygambere verilen bağlılık kelamıdır. İslam ülkelerinde, seçilen yöneticiye de tıpkı bağlılık gösterilir ve onun kelamından çıkılmaz. Dinler, intiharı günah olarak kıymetlendirir: Yaradanın verdiği canı lakin İlahın alacağı kabul edilir. İntihar, bu manada, Rabbe karşı, biat anlayışına karşı bir başkaldırıdır ve affedilemez. Biat kültürü, bu çerçeveden bakıldığında istifayı da görevlendirmeyi yapan yöneticiye karşı başkaldırı olarak kabul ettiği için reddeder. O nedenle biat kültürünün hâkim olduğu durumlarda istifa kelam konusu olamaz, fakat ve lakin atamayı yapan kişinin affetmesiyle vazifeden ayrılma kelam konusu olabilir.
Son yirmi yılda devlette misyon yapan üst seviye yöneticilerden niye kimsenin istifa etmediği, ayrılmak isteyenlerin niye lakin onları atayan yönetici tarafından affedilerek misyondan ayrıldığı sorusunun cevabı buradadır.
Bu yazı Mahfi Eğilmez’in blog sitesinden alınmıştır
Yorumlar kapalı.