Birleşmiş Milletler (BM) Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) İklim Değişikliği 2023: Sentez Raporu bugün İsviçre’de düzenlenen basın toplantısıyla tanıtıldı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, örgütün bugün yayımladığı iklim değişikliği raporunu “İnsanlık için hayatta kalma rehberi” olarak tanımladı.
Raporda, hükümetlerin dünya çapında iklim krizine karşı aksiyona geçme suratlarının ve ölçeklerinin kâfi olmadığı uyarısı yapılıyor. Paris Mutabakatı’nın global ısınmayı 1,5 derece ile sınırlama amacının ıskalanmasının mümkün olduğu vurgulanıyor.
Raporda, “Herkes için inançlı ve sürdürülebilir bir geleceği garanti altına almak için fırsat penceresi süratle kapanıyor” sözleri yer alıyor.
Bilim insanları, fosil yakıtların süratle terk edilmesinin iklim krizinin en fecî tesirlerini önleyebileceğinin altını çiziyor.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bulgulara paralel olarak, tüm ülkelerin net sıfır amaçlarının 10 yıl önceye alması gerektiğini belirtti. Bu amaçların gezegenimizin ısınmasına yol açan sera gazı salımlarını süratle azaltması bekleniyor.
Raporda yakın vade 2040 yahut öncesi olarak tanımlanıyor ve dünya genelinde hükümetlerin 1,5 derece gayesini tutturması için salım azaltım gayeleri de güncelleniyor.
Buna nazaran ülkelerin karbondioksit salımlarını 2030’da yüzde 48, 2035’te yüzde 65, 2040’ta yüzde 80 ve 2050’de yüzde 99 oranında azaltması, 1,5 derece amacını teminat altına alabilir.
Bilim insanları mevcut salım azaltım gayeleriyle halihazırda 1,1 derece ısınan gezegenimizin 2030’larda 1,5 dereceden fazla ısınmasının mümkün olduğu belirtiliyor.
Yeni rapor, IPCC’nin 2018’den bu yana yayımladığı ve iklim değişikliğinin sebepleri, tesirleri ve tahlil tekliflerine ait raporların raporların ortak bir çıktısı niteliğinde.
Buna nazaran iklim değişikliğinin halihazırda hissedilen tesirleri, global ısınmanın bu süratte devam etmesi halinde şiddetlenerek artacak.
2100 yılına kadar, 100 yılda bir meydana gelen kıyı taşkınları, dünyada gelgit ölçümlerinin yapıldığı noktaların yarısında en az yılda bir defa meydana gelecek.
Atmosferdeki karbondioksit yoğunluğu 2 milyon yılın doruğunda ve dünyamız 125 bin yıldır bu kadar sıcak olmamıştı.
Ve önümüzdeki 10 yılda muhtemelen daha fazla ısınacak.
Raporun çekirdek müellif takımında yer alan Imperial College’dan Dr. Friederike Otto, BBC’ye verdiği demeçte, “1,5 dereceyi hedefleyip 1,6 dereceyi tuttursak bile bu, nasıl olsa mahvolduğumuzu ve yapacak bir şeyimiz olmadığını söylemekten daha iyidir” diyor ve ekliyor:
“Ve bence bu rapor çok açık bir formda (1,5 derece gayesini tutturmayı) denemenin çok daha yararlı olduğunu gösteriyor.”
Rapora nazaran global ısınmanın en makûs tesirlerini azaltmak için sonlu ölçüde karbon salımı gerçekleştirilebilir. Karbon bütçesi ismi verilen bu hesaplamaya nazaran yeni petrol ve gaz projelerine başlamak bu bütçeyi alt üst edebilir.
Yeni fosil yakıt çıkartımı projeleriyle ilgili olarak BBC’ye konuşan Alman Memleketler arası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü’nden raporun çekirdek yazım takımından Dr. Oliver Geden, “Fosil yakıtlardan çıkış için kesin bir tarih olmamakla birlikte fosil yakıtlara dayalı mevcut güç altyapımızın karbon bütçemizi alt üst edeceği açık” diyor.
Geden, “Yeni fosil yakıt altyapıları için bütçe ayrılması 1,5 derece amacına mutlaka uymuyor” diye konuşuyor.
Raporun muharrirleri süratle aksiyona geçilmesiyle epey tesirli bir değişimin yaşayabileceği konusunda iyimserler.
Bunda tesirli olan faktörlerden birincisi güneş ve rüzgara dayalı güç üretiminin ünite maliyetinin süratle düşmesi.
Ancak rapor net sıfıra süratle geçilse bile, atmosferden karbondioksiti yakalayan ve saklayan teknolojilerin geniş ölçekte kullanımına muhtaçlık duyulacağını söylüyor.
Bazı uzmanlar bu teknolojilerin gelişim evresinde olduğunu söyleyerek itirazlarını lisana getiriyor.
Uluslararası Etraf Kanunu Merkezi’nden Lili Fuhr, “Ne yapılması gerektiğini biliyoruz fakat karbon masrafımı, karbon yakalama ve saklama fikirleri devasa bir oyalanma yaratıyor” diyor ve ekliyor:
“Diğer yandan bu teknolojileri savunanların, raporu çarpıtarak bunun karbon gidermeye yatırım yapmak için büyük bir davet olduğunu söyleyeceklerini düşünüyorum.”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres raporda daha acil iklim hareketine gereksinim duyulduğunu vurgulayarak ülkelere seslendi:
“Gelişmiş ülkelerin önderleri net sıfır gayelerine 2040’a mümkün olduğunca yakın bir tarihte ulaşmak zorunda.”
Guterres, 2050 ve sonrası için net sıfır planlarını açıklayan Hindistan ve Çin üzere ülkelere ise bu maksatlarını öne çekme daveti yaptı.
Yorumlar kapalı.