Son günlerde Hindistan’la yaşadığı diplomatik tansiyonla gündeme gelen Kanada, yepisyeni bir krizle sarsılıyor. Ukrayna Parlamentosu huzuruna çıkarılan 98 yaşındaki Ukraynalı Yaroslav Hunka’nın kahraman olarak ayakta alkışlanması yalnızca Kanada’da değil tüm Batı dünyasında olay yarattı.
Parlamento’da “Rusya’ya karşı Ukrayna’nın bağımsızlığı için çaba eden biri” kimliğiyle anons edilse de hakkındaki gerçek ortaya çıktı. Hunka 2. Dünya Savaşı’nda Alman ordusuna direkt bağlı gönüllülerden oluşan SS Galiçya Tümeni mensubuydu.
SS GALİÇYA TÜMENİ NE YAPTI?
Hunka, Galiçya Tümeni’ne katıldığında sırf 14 yaşındaydı. Lakin savaştan çok sonra çeşitli “etkinliklere” katılmaya devam etti. Nasıl olmuştu da bir Nazi askeri kendini Kanada’da bulmuştu? Bu sorunun karşılığı Galiçya Tümeni’nin mukadderatında yatıyor. 1941 yılında Barbarossa harekâtıyla birlikte Nazi Almanya’sının Sovyetler Birliğine saldırması sonucu kısa müddette Ukrayna Alman işgali altına girdi. Almanlar işgal sırasında Sovyetlere karşı savaşmak isteyen Ukraynalılar olduğunu gördüler. Bu Ukraynalı kümeler ikiye ayrılıyordu.
Biri daha “ılımlı” olan OUN-M ve daha radikal olan OUN-B. OUN-B’nin önderi bugün Ukrayna’da bulvarlara ismi verilen ve ulusal kahraman olarak görülen Stepan Bandera’ydı. Nazi idaresi, Sovyet boyunduruğundan kurtulacaklarını uman Ukraynalılardan bir tümen oluşturdu. Almanlar, Ukraynaca bir isim yerine 1. Dünya Savaşı’nda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun izlerini taşıyan Galizien ismini verdiler. Bu Almanca isim, Batı Ukrayna’dan başlayan ve Polonya’nın bir kısmını kapsayan Galiçya bölgesini temsil ediyordu.
Yaklaşık 13 bin askerden oluşan tümen, Batılılara karşı savaştırılmayacağı ve yalnızca Sovyetlere karşı kullanılacağı kaidesiyle Alman saflarında çarpışmaya başladı. Sovyetlere karşı girdikleri birinci çatışmalarda başarılı olup yüksek rütbeli Alman kumandanlardan alkış alsalar da etraflarının sarılması sonucu ağır kayıplar verdiler ve yalnızca 3 bin askerle geri döndüler. Yaralarını saran ve yeni üyeler toplayan tümen, Slovakya’da Almanlara karşı isyan eden kümeleri bastırmak gayeli görevlendirildi.
Ancak Galiçya Tümeni’nin birtakım davranışları Alman kumandanları bile rahatsız etmeye başlamıştı. Bir Alman Tugay kumandanı Fritz Freitag, çeşitli cürümler işledikleri gerekçesiyle Ukraynalı SS üyelerini yargısız infaz edebilmek için Berlin’den müsaade istemişti. 1945’te Galiçya Tümeni ismini değiştirdi ve 1. Tümen olarak anılmaya başlandı. Fakat kısa müddette savaş bitmiş çabucak hemen tüm Alman birlikleri teslim olmuştu. Pekala ya Galiçya Tümeni ne yapacaktı?
NAZİ ALMANYA’SINDAN BÜYÜK BRİTANYA’YA
Galiçya Tümeni, evvelce Sovyet vatandaşı olup Nazilere katılanların ya idam edildiği ya da Sibirya’ya sürüldüğünü biliyordu. Bu nedenle Sovyetlerin eline geçmemek ismine Batı’ya sığındılar. Teslim oldukları İngiliz ordusu tümenden geriye kalan askerleri İtalya’ya yerleştirme kararı aldı. Sovyetler Birliği, askerlerin kendisine iade edilmesi için önemli baskı yapıyordu. Tam bu anda müdahale Papa 12. Pious’tan geldi. Papa, Galiçya Tümeni mensuplarının “iyi birer Katolik ve anti-komünist” olduğunu söyledi.
Papa’ya nazaran askerler Sovyetlere iade edilmemeliydi. Papa’nın isteği gerçekleşti. 8500 kadar asker İngiltere’ye yerleştirildiler. Lakin öyküleri burada bitmiyordu. Eski Sovyet vatandaşı ve askeri geçmişi olan 8500 Ukraynalı, doğal olarak Soğuk Savaş sırasında İngilizlerin ilgisini çekmişti. Bu askerlerin birçoğu Kanada ve İngiliz istihbaratı tarafından Sovyetler Birliği’nde casus faaliyetleri yürütmeleri için eğitim aldı.
Galiçya Tümeni’nin efsanesi Nuremberg mahkemelerinden kurtulmalarına yetmişti. 8500 askerin 2000’i Kanada’ya yerleşti. 2003 yılına gelindiğinde 1500 kadarı hala hayattaydı. İşte Yaroslav Hunka da muhtemelen bunlardan birisi.
KANADA AĞIR BASKI ALTINDA
Muhtemelen Hunka’ya yaklaşık 80 yıl sonra parlamento önünde alkışlanacağını söyleseler asla inanmazdı. Çok sağ konusunda “duyarlı” olan Kanada’nın bu türlü bir skandala imza atması ise işin diğer farklı tarafı. Birçok milletvekili olaydan sonra “bilmiyordum kendimden utanıyorum” gibisi cümleler kursalar da kamuoyu önünde öfke dinmiş değil. Yahudi Toplulukları olayla ilgili özür talep ettiler. Avam Kamarası sözcüsü Anthony Rota’nın tüm sorumluluğu alması sonrası Kanada Cumhurbaşkanı Justin Trudeau da Hunka’nın parlamentoya getirileceğinden haberinin olmadığını söylemiş lakin olaydan evvel Cuma günü Hunka’yla bir ortaya geldiği ortaya çıkmıştı.
Kanada hükümetinin çok sağa genel bakış açısıyla oluşan tezatlık ve muhalif partilerin olay ortaya çıkana kadar mevzuyu araştırmamış oluşu üzere çok soru işareti var. Fakat buradaki asıl problem Hunka’nın yalnızca bir Ukrayna kahramanı değil tıpkı vakitte bir Kanada kahramanı olarak da anılmış olmasıydı. Bu da Hunka’nın İngiltere ve Kanada tarafından eğitilen Galiçya Tümeni mensuplarından biri olabileceği ihtimalini güçlendiriyor.
Yine de Batılılar, Rusya’yla Ukrayna üzerinden müddet gelen propaganda savaşında kıymetli bir yara aldılar. Rusya’nın “Batı Ukrayna’daki Nazileri destekliyor” tezini güçlendiren bir olay yaşanmış oldu. Şimdiden birkaç Kanadalı milletvekili de “Putin’e materyal verdik” diyor. Bunun Batı kamuoyu önünde ne kadar fikir değiştireceğini ise vakit gösterecek.
Yorumlar kapalı.