Gülsen Solaker
14 Mayıs’ta yapılacak seçimlere iki ay kala ittifaklar ve Cumhurbaşkanı adayları ile ilgili çalışmalar sürat kazanırken, Memleket Partisi ile CET İttifakı adaylarının oy oranları ve seçime çok adayla gidilmesinin birinci çeşitte sonuç alınmasına pürüz olup olmayacağı tartışılıyor.
2018 Cumhurbaşkanlığı seçiminde Recep Tayyip Erdoğan’a karşı yarışan Muharrem İnce Memleket Partisi’nden, eski MHP’li siyasetçi Sinan Oğan ise içinde Zafer Partisi’nin de bulunduğu CET İttifakı’ndan aday olarak gösterildi. Memleket Partisi ve CET İttifakı’nın Meclis’te kümesi bulunmadığı için, İnce ve Oğan’ın resmen aday olabilmesi için 100 bin imza toplaması gerekiyor.
Muharrem İnce ve Sinan Oğan’ın oy oranları ile ilgili farklı kamuoyu araştırmalarının yaptığı anketlerde alınan kimi sonuçlar basına yansırken, bu sonuçların kalıcı olup olmadığına ait süreklilik arz eden bir data bulunmuyor.
Kamuoyu Araştırmacısı İbrahim Uslu DW Türkçe’ye değerlendirmesinde son devirde iki adayın oylarında belirli oranda bir yükseliş eğilimi olduğunu doğruluyor. Uslu, lakin bunun kalıcı olup olmadığı ile ilgili soru işaretleri bulunduğunu ve sağlıklı bir sonuç için biraz beklenmesi gerektiğini vurguluyor.
İki adayın oyları kalıcı mı?
Kamuoyu şirketlerinin çeşitli anketlerine ve iddialara göre ATA İttifakı’nın büyük bileşeni Zafer Partisi’nin birinci kurulduğu sıralarda yarattığı tesirin vakit içinde azalmasına benzeri formda iki adayın oylarının seçime kadar değişebileceği istikametinde görüşler bulunuyor.
Bu görüşü savunan birtakım siyasetçiler tam seçim öncesinde seçmenlerin genel davranışının daha mantıklı tercih yapmaya evrileceği öngörüsünde bulunurken, seçime kadar tespit edilen oy oranlarının kalıcı olmayabileceği ve seçmenin oyunu “kazanacak adaydan” yana kullanmak isteyebileceğine dikkat çekiyor.
Siyaset Bilimci Dr. Nurettin Kalkan Türk siyasi hayatına bakıldığında “üçüncü yol arayışlarının” ekseriyetle hüsranla neticelendiğine işaret ederek, İnce ve Oğan’ın aktörler ortasındaki hiyerarşiyi değiştirebilecek, yani birinci ve ikinci adayın yerini alabilecek kadar güçlü olacaklarını öngörmüyor.
“Aktörlerin yerini alamazlar lakin onların yer değiştirmelerine sebep olabilirler” tespitinde de bulunan Kalkan, lakin bu noktada bilhassa İnce’ye oy veren seçmenlerin profilinin tam olarak bilinmediğini söyleyerek, bu faktörün değerini şöyle anlatıyor:
“Şöyle bir yorum var; İnce bilhassa CHP’nin ulusalcı bölümünden, kıyı şeridinden, Trakya yahut İzmir’den oy alabilir. Lakin tam olarak bilmediğimiz husus İnce’ye oy verecek olan ya da vermeyi düşünen seçmen kümesinde Erdoğan tersliği mı daha baskın yoksa Kılıçdaroğlu aykırılığı mı?”
Kalkan, İnce’ye oy vermeyi planlayan seçmende şayet Erdoğan aykırılığı daha baskın ise seçim ikinci çeşide kalsa bile bu durumun Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun işine yarayacağını belirterek, “Ama ‘asla Kılıçdaroğlu’na oy vermem’ diyorlarsa bu da doğal ki Erdoğan’ın işine gelir” diyor.
ORC Araştırma’nın Genel Müdürü Mehmet Pösteki ise toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Kim aday olursa olsun Kemal Kılıçdaroğlu birinci cinste kazanacaktır. Çünkü muhalefet seçmeni Erdoğan’a kaybettirme misyonunda birleşmiş durumda. Seçime yaklaşıldıkça birinci cinste kazanma ihtimalini gören muhalif seçmenlerin tümü, oy tercihini Kılıçdaroğlu’ndan yana kullanacaktır” sözlerini kullanmıştı.
Kamuoyu Araştırmacısı Uslu’ya nazaran daha evvelki seçimlerde Cem Uzan’ın Genç Partisi’ne oy veren bölümler gibisi ve bilhassa gençlerden oluşan bir kitlenin varlığına dikkat çekerek, bu seçmenlerin 3-4 ay evvel Zafer Partisi’ne, artık ise reaksiyon olarak Muharrem İnce’ye yöneldiğini belirtiyor.
Uslu bu küme seçmenin daha çok “tepkisel” oy kullandığına işaret ederek, bugünkü tercihi İnce olan bir seçmenin vakit içinde anlık olaylara bağlı olarak oyunun rengini değiştirebileceğini belirtiyor.
Sofrada İnce’ye yer var mı?
Bu ortada Muharrem İnce’nin son anda yarıştan çekilip çekilmeyeceği ya da CHP’nin büyüteceğini belirttiği “Halil İbrahim Sofrası’nda” bundan sonra İnce’ye de yer olup olmadığı şu an için bilinmeyen.
DW Türkçe’nin edindiği bilgiye nazaran şu an için ufukta bir Kılıçdaroğlu-İnce görüşmesi görünmüyor.
Millet İttifakı üyelerine nazaran ise hükümete yakın medyanın yahut AKP’nin İnce’nin adaylığı için verdiği örtülü ya da açık takviyenin gerisinde “CHP seçmenlerini bölerek bir kısmını İnce etrafında toplamak, sağ seçmenin de Erdoğan’a yönelmesini sağlama” maksadı yatıyor.
Bu kapsamda kampanyaların başlamasıyla hükümete yakın medyada bu iki adaya geniş yer verilerek, Millet İttifakı tabanından oy alınmaya çalışılacağı hesaplanıyor.
İnce ise hafta sonunda yaptığı açıklamada Türkiye’nin aleyhine hiçbir şey yapmayacağını belirterek “Merak etmeyin lakin telaş da yapmaya, baskı kurmaya gerek yok” tabirlerini kullanmıştı.
Buna karşılık İnce’nin ittifaka dışardan dayanak olması için görüşülmesini gerektiğini düşünenler olduğu üzere buna gerek olmayacağını savunanlar da var.
Boykotçular için üçüncü yol mu?
Bu çerçevede bilhassa İnce’ye oy verenlerle ilgili öngörülen bir tespit bu seçmenlerin farklı nedenlerle tepkisel olarak oy kullanmak istediği, büyük kısmının öfkeli gençlerden oluştuğu ve bu nedenle İnce’nin varlığının aslında sandığa gitmeyebilecek bu bölümün kazanılması açısından kıymetli olduğu istikametinde.
Siyaset Bilimci Kalkan, iki kutuplu kampanyalarda kesinlikle ikisinden de mutlu olmayan ve kendisini kategori dışı gören bir kitle olacağını ve bu seçmenlerin sandığa gitmek istemeyebileceğini belirterek, “Bu kesim şayet sandığa gitmeyecek ve boykot edecek kitle ise İnce’nin ve Oğan’ın adaylıkları yaygın kanaatin bilakis muhalefetin lehine de olabilir” diyor.
Bu noktada seçime iştirak oranının yüksek olmasının muhalefetin avantajına olacağı bedellendiriliyor.
Diğer taraftan diğer ülkelerde de örnekleri görülen “sistem karşıtlığı” kendisini bu iki adayda da oya dönüştürebilir.
İki adayın da kampanya yapmaları durumunda seçmenleri ile ortalarında bir “duygudaşlık” kurulacağını belirten Kalkan, bu nedenle tahminen “sistem karşıtı” olduğu için sandığa gitmek istemeyecek olan bir kitlenin oluşan bağ nedeniyle bu iki adaya oy vermesinin eskisinden daha kolay olabileceğine dikkat çekiyor.
İlk tıp riske girer mi?
İnce ve Oğan’ın adaylıklarının seçimin birinci tıpta bitmesini riske atıp atmayacağı da bir öbür tartışma konusu.
Kalkan, matematiksel olarak yalnızca iki adayla girilen bir seçimin birinci çeşitte bitmesinin kesin olacağını, İnce ve Oğan üzere başka adayların alacağı oyların seçimin ikinci çeşide kalma ihtimalini güçlendireceğini söylüyor. Lakin Kalkan’a nazaran seçim kesinlikle ikinci cinse kalacak diye bir durum olmayabilir ve bunu 2018 seçimini hatırlatarak şöyle açıklıyor:
“2018’de altı aday vardı. Lakin seçim birinci cinste nihayete erdi ve Erdoğan kazandı. Adayın çokluğu her vakit seçim ikinci tipe kalacak manasına gelmez. Yalnızca ihtimali güçlendirir.”
Millet İttifakı bu seçimler için baştan beri yapılan çalışmalarda kendi içinde çoklu aday olmaması gerektiğini söyleyerek, ortak aday çıkarma konusunda ısrar etmişti.
Yorumlar kapalı.