Erdoğan’ın Körfez ülkeleri çeşidinde ekonomik alakalar ve yatırımlar yüklü olacak. Siyasi açıdan ise ziyaretlerin Türkiye’nin son periyotta bölgeye dönük izlediği olağanlaşma adımları ile uyumlu olması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yarın başlayacağı Körfez ülkeleri ziyareti çeşidinde ekonomik bağlantılar ve yatırımlar yüklü olurken, temasların siyasi açıdan da Türkiye’nin son birkaç yılda bölgeye yönelik izlediği olağanlaşma siyaseti ile uyumlu olması bekleniyor.
Erdoğan’ın 17-19 Temmuz günlerinde Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne yapacağı (BAE) ziyaretler öncesinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek bölgeye giderek temasların altyapısını hazırlamıştı.
DW Türkçe’nin hükümet kaynaklarından edindiği bilgiye nazaran ekonomik açıdan yüksek beklentilerle gidilen ziyaretler kapsamında değerli mutabakatlara imza atılması bekleniyor. Bu mutabakatlara ait teknik hazırlıkların tamamlandığı ve sorun olmadığı söz ediliyor.
Yatırım beklentisi en az 20-25 milyar dolar
Anlaşmalara ait ayrıntılı bilgi vermeyen yetkililer, masada olan bölümler ortasında güç, ilaç, teknoloji ve tarım üzere alanların olduğunu belirtiyor. Birebir vakitte direkt yatırımlarla ilgili gelişmelerin de beklendiği ziyaret kapsamında, tarımda Türkiye’nin üretim üssü üzere olacağı, istihdam yüklü projelerin gerçekleşmesi hedefleniyor.
Reuters’ın son bir haberinde Körfez ülkelerinden sağlanması beklenilen toplam yatırım ölçüsü için 30 milyar dolar sayısı tabir edilirken, 10 milyar dolar kıymetindeki direkt yatırımların ise kısa vadede gelmesinin yetkililer tarafından Türkiye iktisadı için değerli görüldüğü kaydedilmişti.
Bloomberg’de yer alan haberde de iş birliği yapılacak alanlarda direkt yatırımın yanı sıra özelleştirmeler ve şirket alımları formüllerinin de masada olacağı; yetkililerin bu mutabakatlardan birinci etapta en az 25 milyar dolarlık yatırım beklediği yazılmıştı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da NATO tepesi dönüşünde uçakta yaptığı açıklamada Cevdet Yılmaz ve Mehmet Şimşek’in ön ziyaretlerinde aşikâr bilgilendirmelerin yapıldığını söyleyerek, ziyaretlere ait şunları kaydetti:
“Yapacağımız ziyarette Türkiye’ye verecekleri dayanakları şahsen görme, yaşama imkânımız olacak. Daha evvel yaptığım görüşmelerde kendileri söyledi. ‘Türkiye’ye önemli yatırımlar yapmaya biz hazırız.’ Bunu bu ziyaretle birlikte de inşallah noktalamış olacağız. Bu yatırımlar tahminen bizde olacak, tahminen Suudi Arabistan’da, Katar’da, Birleşik Arap Emirlikleri’nde olacak.”
Erdoğan ayrıyeten Şimşek’in uyguladığı iktisat siyasetine bağlı olduğuna yönelik işaret vererek, “Uluslararası rezerv birikimini artırmak için rasyonel siyasetleri hayata geçiriyor, milletlerarası yatırımları ülkeye çekmek için çalışıyoruz” dedi. Körfez tipi memleketler arası yatırımları çekme siyasetinin bir kesimi olarak kıymetli görülüyor.
Bu ortada Dış Ekonomik Bağlar Şurası (DEİK), Körfez tipi kapsamında Erdoğan’ın iştirakiyle üç ülkede de iş forumları düzenleyecek. Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu 17 Temmuz’da Cidde’de, Katar-Türkiye İş Forumu 18 Temmuz’da Doha’da, BAE-Türkiye İş Forumu da 19 Temmuz’da Abu Dabi’de gerçekleştirilecek.
DEİK üyelerine davet yaparak, “İnşaat & Müteahhitlik, Güç, Sıhhat, Besin, Tarım, Turizm, Yapı Gereçleri, Bilgi Teknolojileri, Dijital Teknolojiler, Akıllı Kentler, Gayrimenkul, Lojistik, Finans ve Bankacılık, Danışmanlık, Madencilik, Mimarlık, Mobilya, Memleketler arası Teknik Müşavirlik, Dokumacılık, Kimyevi Eserler, Demir ve Metal Eserleri, İlaç, Tıbbi Gereç, Otomotiv ve Yedek Parçaları” kesimleri başta olmak üzere tüm bölümlerde faaliyet gösteren firmaların iştirakini istedi.
Öte yandan bu ziyaretlerin ana ekseni iktisat, ticaret ve yatırım çekme emelli olmasının yanı sıra Türkiye’nin bir periyot sıkıntılar yaşadığı Suudi Arabistan ve BAE de dahil Körfez’e açılımının devamı olarak da yorumlanıyor.
Suudi Arabistan ile yeni iştirake doğru
Erdoğan’ın Körfez duraklarından birisi bağların inişli çıkışlı seyrettiği Suudi Arabistan olacak.
Arap Baharı periyodunda zıt kutuplara savrulan Türkiye-Suudi Arabistan bağları, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2 Ekim 2018’de İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğunda öldürülmesiyle tansiyonlu bir periyoda girmişti.
Karşılıklı olarak sert açıklamalar yapılırken, ABD Lideri Donald Trump’ın vazifeden ayrılması ve ABD’nin bölgeye dönük siyasetlerinin da değişmesinin tesiriyle gerek Türkiye gerekse Suudi Arabistan bağlantıları yine rayına oturtmaya karar vermişti.
Ekonomik açıdan darboğazda olan Türkiye ile milletlerarası toplumdaki imajını tekrar toparlamak isteyen Suudi Arabistan ortasında temaslar yine kurulmuş ve karşılıklı ziyaretlerle alakalar restore edilmişti. Türkiye bu gayeyle Kaşıkçı cinayeti evrakını da Suudi Arabistan’a devretmişti.
Kaşıkçı cinayeti ile sorumlu tutulan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, 22 Haziran 2022’de Ankara’ya resmi bir ziyaret yaparken, bu ziyaret sırasında yapılan ortak açıklamada “iki ülke ortasındaki ikili ilgilerde yeni bir iş birliği periyodunun başlamasına yönelik ortak kararlılık” vurgulanmıştı.
Katar ile stratejik iştirake devam
Erdoğan’ın duraklarından bir oburu de iktidarın en yakın bağlantı kurduğu ülkelerin başında gelen Katar.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Katar Buyruğu Pir Temim bin Hamid Al Sani’nin yakın bağlantıları kapsamında iki ülke bağlantıları “stratejik ortaklık” olarak nitelendiriliyor.
15 Temmuz darbe teşebbüsünün akabinde Erdoğan’ı arayarak takviye veren birinci ülkelerden birisi de Katar olmuştu.
2014’de kurulan Yüksek Stratejik Komite şimdiye kadar toplam 8 defa bir ortaya gelirken, farklı alanlarda toplam 95 mutabakat ve çeşitli evraka imza atıldı. Katarlıların Türkiye’de kıymetli şirketlerin yanı sıra Boğazlarda aldıkları arsa ve mülkler vakit zaman basına yansıyan mevzular ortasında.
Türkiye-Katar münasebetleri yalnızca iktisat ve yatırımlarla sonlu değil. Savunma sanayi ve askeri eğitim üzere alanlarda da ilerleme sağlanmış durumda. Hala Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) bir üssü Katar topraklarında bulunuyor.
BAE ile düzelen ilişkiler
Uzun bir devir tansiyonlu alakalar yaşanan Birleşik Arap Emirlikleri de öbür değerli durak.
Türkiye’nin Arap Baharı sırasında Müslüman Kardeşler nesline olan yakınlığı, o devirde Suudi Arabistan, BAE ve Mısır’ın başını çektiği eksenle bir çeşit “soğuk savaş” yaşamasına neden olmuştu. Lakin geçen yıllar içinde bölgedeki dengelerin değişmesiyle Türkiye ve Körfez ülkeleri farklı durumlar almaya başlamıştı.
Bu kapsamda BAE ve Suudi Arabistan’ın Türkiye’nin en kıymetli bölgesel müttefiklerinden olan Katar’a 2017’de uygulamaya başladıkları ambargoyu 2021’de bitirmesi de Ankara için değerli bir etken olmuştu.
Geçmiş periyotta Türkiye’den kimi üst seviye yetkililer, BAE’yi Gülen yapılanmasına dayanakla ve 15 Temmuz 2016 darbe teşebbüsü nedeniyle suçlamıştı. Cürüm örgütü başkanı Sedat Peker’in BAE’den yayımladığı görüntüler da bir devir münasebetleri etkileyen bir öge olarak gündemde kıymetli yer tutarken, Peker bir mühlet sonra BAE yetkilileri tarafından uyarıldığını belirterek yayınlarını durdurmuştu.
Erdoğan bundan evvel en son Şubat 2022’de Abu Dabi’ye giderken, BAE Devlet Lideri Muhammed bin Zayid Al Nahyan ise son olarak 10 Haziran’da Türkiye’ye resmi ziyarette bulundu.
Yorumlar kapalı.